محسن پرويز، معاون فرهنگي وزير ارشاد ظهر روز گذشته به مناسبت روز قلم از خبرگزاري فارس بازديد كرد. پرويز در پايان اين بازديد درباره مميزي پيش از انتشار، تغيير قانون مميزي در ايران، اصلاح شيوه مميزي در اداره كتاب، اعلام نام بررس‌ها و مشاركت ناشران در مميزي كتاب با خبرنگار فارس گفت‌وگوي تفصيلي كرد.
* مميزي هم براي بزرگسال است هم براي كوكان
محسن پرويز در ابتداي اين گفت‌وگو، معاونت فرهنگي وزارت ارشاد و اداره كتاب را تنها مجري مميزي دانست و نه قانونگذار. وي گفت: معاونت فرهنگي هم قصد ندارد تغييري در قوانين جاري دهد.
به گفته پرويز، مصوبه شوراي عالي انقلاب فرهنگي دال بر تشكيل هيئت نظارت چاپ و نشر در دو حوزه بزرگسال و كوك و نوجوان است.
وي گفت: براي من خيلي عجيب است كه افراد با تجربه از اين مصوبه برداشت مي‌كنند كه مصوبه شوراي عالي انقلاب فرهنگي فقط به ضوابط نشر كتاب‌هاي كودك و نوجوان است.
* مخالف مميزي بعد از انتشار هستم
پرويز همچنين در مقايسه‌اي بين شيوه انتشار كتاب و روزنامه در ايران گفت: حوزه كتاب با حوزه مطبوعات جداست. با كتاب نمي‌شود مثل مطبوعات برخورد كرد. كتاب ماندگاري دارد در حالي كه اين ماندگاري در مطبوعات وجود ندارد. مطبوعات به روز مي‌شوند ولي كتاب‌ها اينطور نيستند.
به گفته وي، در مطبوعات گاهي مطالب بسيار بد، سخيف و ناجور منتشر مي‌شود و خيلي هم بازخورد منفي در جامعه ندارد.
پرويز گفت: برخي مي‌گويند مي‌شود قانون فعلي مميزي كتاب را عوض كرد و راست هم مي‌گويند. مي‌توان لايحه‌اي تنظيم كرد و به مجلس فرستاد تا كتاب هم مثل مطبوعات بعد از انتشار بررسي شود. اما من به عنوان مسئول اين كار، قطعاً به اين كار رضا نمي‌دهم مگر اينكه آقاي وزير بخواهد چنين كاري كند. دليلش اين است كه نمي‌خواهم نشر كشور از بين برود.
به گفته وي، اگر قرار باشد كتاب‌ها بعد از انتشار بررسي شوند تمام مسئوليت بر عهده ناشر و مؤلف است.
پرويز درباره دلايل مخالفت خود با تنظيم قانوني براي تغيير شيوه مميزي كتاب در ايران گفت: گاهي وقت‌ها در يك كتاب فقط يك جمله خطاست و اگر بررسي كتاب بعد از انتشار باشد، قانوناً بايد آن را جمع كرد و ديگر خسارتي به ناشر داده نمي‌شود و تمام هزينه‌‌هاي ناشر از دست مي‌رود. در حالي كه ضرر و زيان اقتصادي در اين موارد مستقيماً متوجه مطبوعات نمي‌شود.
پرويز تأكيد كرد كه مميزي بعد از انتشار به نابودي نشر كشور منجر مي‌شود و اگر كسي بخواهد شيوه فعلي را تغيير دهد هدفش از هم پاشاند نشر كشور است.
وي گفت: آدم‌هائي را داريم كه مي‌خواهند اين كار را بكنند.
معاون فرهنگي وزير ارشاد گفت: وضع موجود بهتر از شرايطي است كه وارد چاه ويلي شويم كه ته آن پيدا نيست و بخواهيم دنبال اين مسأله بيفتيم كه هر كس خواست كتابش را منتشر كند و بعداً پيگير مسائل آن شويم.
محسن پرويز اذعان كرد كه بهترين شكل مميزي، شكل فعلي آن است و اداره كتاب با مشكل حادي روبرو نيست. به گفته وي، تنها حدود سه دهم درصد از كتاب‌هائي كه در سال منتشر مي‌شود ممكن است روند ارزيابي‌شان طول بكشد.
*مشكل فعلي مميزي مشكل مديريتي ماست
محسن پرويز گفت: سيستم مميزي اداره كتاب با رشد عناوين كتاب‌ها تطابق دارد و در بعضي موارد اگر مي‌بينم روند ارزيابي كند مي‌شود، درصدي از آن به خاطر مشكل مديريتي ماست.
با اين حال به گفته وي، بخشي از اين مشكل نيز مربوط به مسائلي است كه در خود كتاب وجود دارد.
پرويز گفت: بعضي از كتاب‌ها از پيچيدگي خاصي برخوردار هستند. ممكن است كسي كه اين كتاب‌ها را بررسي مي‌كند در بادي امر به قطعيت نرسد كه اين كتاب مي‌تواند مجوز بگيرد. طبيعتاً بايد كتاب نزد بررس دوم برود و بعد نزد سرگروه و بعد به هيئت نظارت برود.
به گفته وي، قاعده بر اين است كه كتاب‌هايي كه مرحله صدور مجوز‌شان طولاني مي‌شود از پيچيدگي خاص برخوردار هستند و نويسنده و ناشر هم از پيچيدگي كتابشان آگاه هستند.
معاون فرهنگي وزير ارشاد گفت: كساني در پي ايجاد مشكل هستند. اين افراد با توجه به شرايط فعلي ما كتاب‌هاي پيچيده‌اي به سيستم تزريق مي‌كنند تا روند كار را كند كنند.
پرويز گفت: برخي از ناشران گاهي يك اثر را با يك اسم به مجموعه اعلام مي‌كنند ولي مجوز نمي‌گيرند. اين ناشران اسم مؤلف يا ناشر را عوض مي‌كنند و كتاب را با اسم ديگري به مجموعه وارد مي‌كنند.
به گفته وي، اين افراد براي ايجاد اخلال در اداره كتاب اين كارها را انجام مي‌دهند و كارشان حكم كلاه گذاشتن را دارد.
پرويز تأكيد كرد كه بايد تمهيداتي انديشه شود تا با ناشران اينگونه‌اي، متناسب با تخلفشان برخورد شود و ناشران منظبط نيز تشويق شوند.
با اين حال به گفته وي، مشكل حادي در حال حاضر براي صدور مجوز وجود ندارد و اگر مواردي هست، ضعف مديريتي است.
*مخالفان اصل مميزي، با نظام جمهوري اسلامي مشكل دارند
محسن پرويز گفت: عموم كساني كه با مميزي مشكل دارند و سعي مي‌كنند عليه آن جوسازي كنند كساني هستند كه كلاً با نظام جمهوري اسلامي مشكل دارند.
به گفته وي، تعبيري كه اين افراد از مميزي مي‌كنند معادل سانسوري است كه در رژيم‌هاي اختناق هست و اين افراد مميزي فعلي را با دوران شاه مقايسه مي‌كنند.
پرويز گفت: يكي از عوامل رژيم شاهنشاهي جائي صحبت كرده بود و گفته بود وضع الان بدتر از رژيم شاه است. اظهارنظرهاي اينجوري هر از گاهي صورت مي‌گيرد و به گمانم اصلاً قابل اعتنا نيست.
* اعلام نام بررس‌ها مقدور نيست
محسن پرويز گفت: اعلام نام مميزها به نظرم عملاً غير مقدور است. خود افراد بايد به اين كار راضي باشند. ولي با اعلام اسامي آن‌ها مشكلات بعدي براي‌شان ايجاد مي‌شود.
به گفته وي، اعلام اسامي مميزها نوعي رانت براي بعضي افراد ايجاد مي‌كند. ون دائم در معرض مراجعه قرار مي‌گيرند.
معاون فرهنگي وزير ارشاد تأكيد كرد كه صرف افزايش نيروي انساني مشكل روند طولاني مجوز را حل نمي‌كند.
به گفته پرويز، سيستم مديريت اداره كتاب اگر بتواند با نگاه مديريتي به قضيه نگاه كند و در دام بعضي از مسائل نيفتد، مشكل خاصي درست نمي‌شود.
* ناشران خودشان نمي‌خواهند مسؤليت مميزي را قبول كنند
محسن پرويز گفت: دو سال پيش بحثي مطرح بود كه ناشراني به عنوان ناشران امين در نظر گرفته شوند تا كتاب‌هائي كه از طريق كانال آن‌ها وارد مجموعه مي‌شود سريع‌تر مجوز بگيرند.
وي گفت: باز خورد اين طرح اين بود كه صد در صد ناشران ـ غير از دو سه درصد ـ مراجعه كرده بودند و گفته بودند اين كار طرح خوبي نيست.
پرويز گفت: وقتي ما مي‌خواهيم كمكي به آن‌ها كنيم و خودشان مي‌گويند ضرورتي نيست چه اصراري هست كه ما اين كار را انجام دهيم.
