همايش پنج‌روزه‌ي بررسي چالش‌هاي روز سينماي ايران با نگاهي به بيست‌وششمين جشنواره فجر روز گذشته در تالار فارابي دانشكده هنر دانشگاه تهران آغاز شد.
به گزارش خبرنگار سينمايي خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، در اولين روز از اين همايش دكتر احمدي، فرهاد مهران‌فر و فرهاد توحيدي به بحث درباره سنت و فرهنگ پرداختند.
سينماي امروز دچار بحران عوام‌زدگي است
دكتر احمدي استاد دانشكده هنر دانشگاه تهران با اشاره به اهميت تصوير گفت: امروزه تصاوير جهاني باعث شده‌اند، افراد از مفاهيم بومي و ملي فاصله بگيرند و استفاده صاحبان قدرت و ارباب رسانه‌ها و افرادي كه دوربين در دست آن‌هاست، باعث شده است اين افراد طريقه خود را بر جهانيان حاكم كنند و بدين‌ترتيب سليقه‌هاي فردي در حال كمرنگ‌شدن و داشتن ديد يكسان به جهان، در حال رواج‌يافتن است.
اين استاد دانشگاه سينما را شمشيري دولبه دانست كه ماندن در سطح آن موجب انفعال مي‌شود و تصريح كرد: سينماي امروز دچار بحران عوام‌زدگي است و ما شيفته ظواهر شده‌ايم و در سطح باقي مانده‌ايم.
وي همچنين عنوان كرد: وضعيت فعلي سينماي ايران محصول حكومتي است كه در سال‌هاي گذشته در اين حوزه صورت گرفته است و طي آن عده‌اي سلايق شخصي خود را رواج داده‌اند و جريان‌هايي به وجود آورده‌اند كه ما را از تعمق و طرح مسايل عميق در سينما دور كرده است.
او در عين حال گفت: نبايد تصور كنيم سينماي ايران تنها به دليل تغيير مديريت دچار مشكل شده است، اما با اين‌حال بسياري از مسايل سينماي امروز محصول اين تغييرات است.
او همچنين عنوان كرد: تعريف من از سينماي ملي، سينمايي است كه با شيوه‌اي ملي به مباحث جهاني بپردازد.
احمدي با اشاره به اين نكته كه عوام‌زدگي در مبحث مديريت از علل بحراني‌بودن سينماي ايران است، گفت: به نظر مي‌رسد مطالعات تئوريك كافي بر روي هنر صورت نمي‌گيرد. در جوامع پيشرو يك اثر هنري بارها و بارها مورد تجزيه و تحليل قرار مي‌گيرد و بدين‌ترتيب نگاه مخاطب و فيلم‌ساز از حالتي سطحي‌گرا خارج شده و به شكل كاوش‌گرانه درمي‌آيد.
اين استاد دانشگاه همچنين عنوان كرد: در شرايط فعلي كه فرهنگ مدرنيسم به كشورهاي مختلف رسوخ كرده اگر پژوهش و پشتوانه تئوريك و نظري مناسبي وجود نداشته باشد، جوامع دچار بحران خواهند شد و اين يكي از اصول است كه كار و اثر فرهنگي را فاقد پشتوانه نظري ماندگار خواهد كرد.
احمدي در خصوص سازندگان فيلم در ايران نيز اظهار داشت: در سينما و تلويزيون چهار نوع تصوير ارايه مي‌شود كه به ترتيب عبارتند از تصوير بدل‌كاران سطحي‌ساز (افرادي كه كپي‌برداري از فيلم‌هاي خارجي را انجام مي‌دهند)، بدل‌كاران تبليغاتي (افرادي كه با استفاده و تقليد از فيلم‌هاي غربي، مضامين مورد علاقه اصحاب قدرت را مي‌سازند)، بدل‌كاران روشنفكرنما و در نهايت گروه معدودي نيز براساس اعتقاداتشان فيلم مي‌سازند كه اين گروه نيز به دليل عدم تسلط كافي به زبان دوربين موفق به ارايه اثر درخشاني نشده‌اند.
احمدي در پايان صحبت‌هايش يادآور شد: تحركي كه مي‌توان در سينماي ايران و جهان ايجاد كرد كار نظامي آرمان‌گرا و آرمان‌خواه است.
سينماي ملي سينمايي كه به پشتيباني ملي استوار است
فرهاد توحيدي فيلم‌نامه‌نويس از ديگر سخنرانان اين همايش هم عنوان كرد: مدت مديدي است كه كشور ما درحال گذار از مرحله سنت به مدرنيته است و طي اين دوران هر يك از مديران سياستي جديد پايه‌گذاري كرده و هيچ‌يك از مديران به تجربيات مديران قبلي توجه ندارند.
وي با بيان اين نكته كه مديريت آرماني مديريتي است كه بستر مناسب را جهت اجراي طرح‌هاي مختلف فراهم كند، در تعريف از سينماي ملي خاطرنشان كرد: سينماي ملي سينمايي است كه به پشتيباني ملي و بر پايه امنيت پايدار ملي و منافع ملي استوار است.
توحيدي همچنين هماهنگ‌شدن با نظرات مديران مختلف را از مشكلات كار برشمرد و افزود: هر يك از هنرمندان با جهان‌بيني خاص خود به دنيا مي‌نگرند و هنرمند در شرايطي مي‌تواند اين جهان‌بيني را به تصوير كشد كه از آزادي‌هاي لازم جهت انجام اين‌كار برخوردار باشد و مديريت آرماني نيز مديريتي است كه بستر لازم را براي اجراي طرح‌هاي مختلف فراهم كند.
نويسنده فيلم‌نامه "يك مشت پر عقاب" در پايان صحبت‌هايش همكاري و تعامل سينما و تلويزيون را امري مثبت ارزيابي كرد كه موجب رشد هر دو عرصه مي‌شود و افزود: مدتي بود همكاري اين دو بخش كمرنگ شده بود، اما گويا مهندس ضرغامي قصد دارد اين شرايط را بهبود بخشد و گفته مي‌شود قرار است در راستاي تعامل بيشتر اين دو بخش در برنامه‌هاي نوروزي تلويزيون از فيلم‌هاي سينمايي داخلي استفاده بيشتري شود.
بحران هويت مهم‌ترين چالش سينماي ايران
فرهاد مهران‌فر مستندساز و فيلم‌ساز از ديگر حاضران اين جلسه هم عنوان كرد: بحران هويت يكي از بزرگ‌ترين چالش‌هاي سينماي ايران است.
وي افزود: ملت ايران ملتي است كه فرهنگ‌هاي متعددي را در دل خود جا داده است و اگر مديري بخواهد مديريت كند، لازم است به همه جوانب آگاه باشد و لايه‌هاي سطحي تاريخي و فرهنگي را ناديده نگيرد.
مهران‌فر با با اشاره به اين نكته كه هنرمند بايد به خودشناسي درستي دست پيدا كند،خاطرنشان كرد: پس از خودشناسي لازم است كه هنرمند به عنوان يك صنف با مديريت جامعه همگام شود و حال آن‌كه مديريت فرهنگي ما در اين زمينه دچار بحران است و تاكنون نتوانسته است تعريف درستي از هويت ملي ارايه كند.
وي افزود: البته در هيچ دوره‌اي نه هنرمندان و نه مديران موفق به ارايه چنين تعريفي نشده‌اند و امروزه، گرچه هنرمندان متعددي از بينش و آگاهي لازم در اين زمينه برخوردارند، اما با اين‌حال اين شرايط به بدترين شكل خود درآمده است.
اين فيلم‌ساز كشور در ادامه صحبت‌هايش عنوان كرد: امروز در حوزه مديريت فرهنگي سردرگمي‌هايي به وجود آمده است و وجود همين سردرگمي‌هاست كه مطالبات را در حالت معلق نگه مي‌دارد و اين درحالي است كه امروزه خواسته يا ناخواسته جهان تحت‌تأثير مديريتي جامع و جهاني قرار دارد و اگر مديريت داخلي دچار كوچك‌ترين قصوري شود، مديريت جهاني به شكلي منسجم‌تر برخورد كرده و فرهنگ ما را شكلي تازه مي‌بخشد.
مهران‌فر ادامه داد: هيچ‌يك از هنرمندان قصد ندارند، از طريق اشاره وارد حوزه كاري خود شوند، اما محدوديت‌ها موجب مي‌شود هنرمندان نتوانند ارتباط مناسبي با مخاطبان خود برقرار كنند.
وي با اشاره به اين نكته كه نظام آموزش و پرورش و دانشگاهي كشور هيچ‌گونه شناختي از هويت ارايه نمي‌كنند، متأسفانه رشد ما بدون داشتن پايه و اساسي درست شكل مي‌گيرد و مستند فرصتي مناسب براي شناخت را ايجاد مي‌كند و ما مي‌توانيم خود را از طريق سينماي مستند بشناسيم و به اين واسطه بنياني براي سينماي ملي بنا كنيم.
مهران‌فر مراقبت از ارزش‌هاي فرهنگي و سنتي و نداشتن تعصب را از ديگر راههاي نجات هويت خواند و گفت: نبايد به طور كامل ديدگاه غرب را پذيرفت و نه بايد آن را نفي كرد و ايجاد تعامل بين اين دو ديدگاه به هستي موجب ايجاد توازن و تعادل مي‌شود و كمك مي‌كند هويت و جهان معاصر را هم‌زمان بشناسيم.
وي در پايان صحبت‌هايش نيز يادآور شد: بعد از جشنواره‌ها محيط‌هاي دانشگاهي بهترين محل براي تعامل مي‌باشند و دانشگاه‌ها بهترين موقعيت براي اكران فيلم‌هاي مستند هستند.
به گزارش ايسنا، دبير اين همايش در بيانيه‌ي اين همايش ذكر كرده است: با توجه به اهميت سينماي ملي در تعالي فرهنگ و هنر لزوم حفظ و ترويج سينماي ملي و رسيدگي به مشكلات و رفع موانع موجود در راه توسعه آن امري اجتناب‌ناپذير است.
همچنين اجراي اين برنامه بر عهده جواد طوسي منتقد سينما بود.
گفتني است: نخستين همايش بررسي چالش‌هاي روز سينماي ايران تا اول اسفند سال جاري در تالار فارابي دانشكده هنر ادامه دارد.
