در"برنامه جمعه‌ها با تئاتر"؛ معضلات و مشکلات انحلال انجمن نمایش به طور مبسوط تحلیل و بررسی شد.
آنچه در ذیل می آید مشروح این گفتگو است:
اولین سوال کارشناس برنامه از قطب الدین صادقی (مدرس و کارگردان تئاتر) این بود که قدرت انجمن نمایش در تهران درهنگامی که وجود داشت، چگونه بود، چه کارکردهایی داشت و اکنون که نیست جای خالی آن در چه مواردی مشهود است؟
قطب الدین صادقی پاسخ داد: در پاسخ شما باید از جایی آغاز کنم که انجمن نمایش آغاز به کار کرد یا در واقع شکل گرفت.در آن دوران جنگ و ریاضت های اقتصادی حاکم بر جامعه ، بسیاری از هنرمندان تئاتر بازنشسته شدند و کسی جانشین آنها نشده بود.در عین حال شورای عالی انقلاب فرهنگی اعلام کرده بود که هیچ کس در وزارت ارشاد استخدام نشود.در این هنگام هنرمندان حرفه ای و ذخیره فکری تئاتر به سینما و تلویزیون کوچ کردند .در واقع تولید فرهنگی _هنری در تئاتر وجود نداشت .اما بعد وارد مرحله جدیدی شدیم که مهم ترین تحول آن دوره ایجاد "تشکل" در تئاتر بود. به اعتقاد من هیچ جامعه مدرنی بدون تشکل معنا ندارد. هرقدر جامعه نوگراتر و فرهنگی تر باشد تعداد تشکل های آن بیشتر است. این تحولات دردوره دکتر علی منتظری ایجاد شد ،تمام فعالیت های خفته بیدار شد ، جشنوارها راه اندازی شد و عده ای از هنرمندان حرفه ای در همه عرصه های تئاتر استخدام شدند.این 60 هنرمند در تهران موتور اصلی خلاقیت ها شدند.در شهرستان ها نیز از طریق تشکل های انجمن نمایش، گروه های تئاتری فعال شدند.
تمامی خلاقیت های تئاتر شهرستان ها، جشنواره های استانی، منطقه ای و ... به یمن تلاش تئاتر شهرستان ها برپا شد و دارای برنامه ریزی شد و این "تشکل " بود که باعث شد افراد در قالب یک تشکل مردمی و جایگاه خود را پیدا کنند.
تا سال 1385 در تهران این هنرمندان با همان حقوق ناچیز زندگی می کردند تا اینکه با آمدن دولت هم که انحلال انجمن نمایش اتفاق افتاد و این 60 نفرهمگی سرگردان شدند.با انحلال انجمن نمایش همه همدلی ها، همبستگی ها و در واقع آن همه تجربه دموکراتیک گروه ها نقش بر آب شد. بزرگترین اتفاقی که افتاد، نداشتن امنیت کاری و امنیت جانی هنرمندان بود .4 نفر از این 60 نفر سرطان داشتند که با انحلال انجمن و قطع حقوق و بیمه شان دچار مشکلات فراوان شدند.آنچه این جا مهم است حرمت گذاشتن به هنر و هنرمند است،بحث حفظ ارزش های انسانی است.
مریم کاظمی کارگردان وبازیگر تئاتر گفت: هنگام تاسیس انجمن نمایش هدف آن بود که از همه هنرمندانی که فارغ التحصیل تئاتر بودند، حمایت شود که در عرصه تئاتر ماندگار شوند. انجمن نمایش با بودجه کمی کار خود را آغاز کرد البته پس از چندی بودجه انجمن افزایش یافت . این نقطه قوت با عملکرد نامناسب مدیران تبدیل به نقطه ضعف شد.در این جا من مجبورم که از آقای حسین پارسایی صحبت کنم چون این مسئله در دوره مدیریت ایشان اتفاق افتاد. و در دوره مدیریت ایشان مناقشات مطرح شد که چرا عده خاصی (60 نفر) باید حقوق بگیرند.این یک استدلال ضعیف بود که هنرمندان دیگر با دادن حقوق به اعضای انجمن مخالفند. به اعتقاد من اگر مدیری بود که به این ساختار اهمیت می داد و بقیه هنرمندان نیز وارد این عرصه می شدند، امنیت شغلی آنان نیز تامین می شد و این ساختار به جای این که منحل شود، توسعه می یافت.این تمهیدات امنیت شغلی و کاری را در تئاتر نابود کرد.
قطب الدین صادق در ادامه یاد آور شد: مسئله ای که در این میان بسیار با ارزش بود این که تمامی بچه های تئاتر شهرستان ها درچارچوب تشکل انجمن نمایش همه فعالیت های خود را ساماندهی کردند.
سپس مریم کاظمی خاطر نشان کرد : در چهارسالی که از قطع بیمه و حقوقمان گذشته است برای احقاق حقوقمان خیلی تلاش کردیم .به وزارت کار شکایت کردیم و از طریق قوانین کارتوانستیم حرفمان را پیش ببریم. به هرحال انجمن نمایش چه منحل شود و چه نشود ناچار است که پاسخگوی ما باشد ولی در عین حال برای انحلال انجمن نمایش متاسفیم، که سال های گذشته در تهران و شهرستان ها خیلی کارها کرده است. با ازبین رفتن تشکل دیگر حرکتی صورت نمی گیرد وبا حرکات گاه به گاه از آدم هایی که عاشق تئاتر هستند و به هر نحوی کار تئاتر انجام می دهند، کاری از پیش نمی رود.با فعالیت مستمر و سازمان یافته است که کارها پیشرفت می کند.
وی همچنین گفت: دلیل این که هیچ گاه نظارتی بر عیب های اساسنامه انجمن نشده، این است که درآن دوره تنها کاری که می شد کرد این بود که با حضور خود انجمن را حفظ کنیم تا انجمن پابرجا بماند و ساختار آن از هم نپاشد.اما به هر حال روال طبیعی طی می شد کما این که مشکلاتی هم وجود داشت.
وی همچنین در پاسخ به کارشناس برنامه که چرا به رغم طرفدارای وزارت کار از شما، انجمن نمایش منحل شد؛ گفت : ما در این باره جلسه ای با همه معاونان هنری داشتیم. درآن جلسه آقای پارسایی گفت که انجمن نمایش منحل نشده است ولی به دلیل ایرادهایی که در اساسنامه وجود دارد، این انجمن باید منحل شود.پاسخ ما این بود که اشکال های اساسنامه راحل و انجمن را دوباره احیا کنیم .که هیچ یک از این راه حل ها عملی نشد و همان گونه که مرکز هنرهای نمایش در حال تاسیس بود، انجمن نمایش مراحل انحلال را طی می کرد.
کاظمی در خصوص انجمن نمایش در شهرستان ها گفت: مطالبات ما در پیگیری هایی که می کردیم بر اساس بیمه و حقوقی بود که داشتیم یعنی یک اهرم قانونی برای شکایت خود داشتیم اما بچه های تئاتر شهرستان که حقوق و بیمه نداشتند، در عمل هیچ اهرم قانونی از آنان حمایت نمی کرد.
قطب الدین صادقی نیز دراین باره پاسخ داد: اقدامات ما کاملا مشروع و در چارچوب نهادهای دولتی بوده است ،بسیار جالب است که بدانید در تمامی این نهادها حق را به ما دادند ولی مدیریت وقت چنان بسته عمل کرد که جواب هیچ یک از این نهادها را نداد. در واقع صدای نود هزار اعضای فعال در شهرستانها به هیچ جا نمی رسد و هیچ اهرمی نیز برای مطرح کرن مطالبات خود ندارند.مریم کاظمی درباره تفاوت بین مرکز هنرهای نمایش و انجمن نمایش گفت: به لحاظ حقوقی فقط انجن نمایش است که باید پاسخگوی مطالبات ما باشد ومرکز هنرهای نمایشی ازاین جهت پاسخگو نیست .اما از لحاظ عرف جامعه تئاتری باید جوابگوی مطالبات ما باشند ، در مقام کسانی که در زمینه تئاتر فعالیت می کنند.
من ساختار حقوقی انجمن را می پسندم زیرا تساوی حقوق بین همه هنرمندان تئاتر درون اساسنامه ذکر شده بود، ولی در اساسنامه انجمن هنرهای نمایشی بحث حمایت در تولید تئاتر مطرح است ودیگر بحث تساوی مطرح نیست ، به همین دلیل من ساختار کاری انجمن هنرهای نمایشی را نمی پسندم چون این " شخص" است که تصمیم می گیرد چه کسی کارکند و چه کسی حق کارکردن ندارد. بنابراین هر تشکل صنفی که حقوق مساوی را مطرح کند، من از آن طرفداری خواهم کرد.
قطب الدین صادقی نیز در پایان متذکرشد: انجمن نمایش یک ساختارتا حدودی نظام مند و مساوات گرای پیشین بود که به همه امکان برابرمی داد و روال منطقی داشت.در حالی که انجمن هنرهای نمایشی ساختار جدیدی است که اساس را بر حمایت از تولید گذاشته است که مسئله "تولید" هم حساب و کتاب خاص و برنامه ریزی مدون ندارد .این شیوه اصلا اصولی و به واقع تئاتری نیست.