بی‌خوابی مجسمه‌های پایتخت ادامه دارد
سارق کیست!؟
تاريخ : يکشنبه ۱۲ ارديبهشت ۱۳۸۹ ساعت ۱۲:۴۵
داستان دنباله‌دار ربودن مجسمه‌های پایتخت همچنان چون کلافی سردرگم گره‌درگره ادامه دارد و هنوز کمتر نشانی از سرنخ این اتفاق نادر به دست نیامده است. به گزارش هنرنیوز، یکی از عجیب‌ترین و در عین حال تأسف‌برانگیزترین اخبار حوزه فرهنگ و هنر در روزهای میانی نخستین فصل سال 89، سلسله اخبار منتشر شده پیرامون سرقت سریالی مجسمه‌های مشاهیر از سطح پایتخت بوده است. سرقت‌هایی که در ابتدا به خبری حاشیه‌ای از دنیای فرهنگ می‌ماندند اما کم‌کم نمودی کاملاً جدی و هشداردهنده یافتند.
یک سریال تلخ!
داستان از آنجا آغاز شد که روز 7 اردیبهشت خبری روی خروجی خبرگزاری‌ها رفت که بیشتر لبخندی از روی تعجب بر لب‌ها نشاند؛ «تنديس استاد شهريار اثر مرحوم علي قهاري كه مقابل تئاتر شهر نصب شده بود، به سرقت رفت.» این خبر که در متن آن به نقل از رئيس اداره حجم شهرداري تهران تصریح شده بود: «سرقت مجسمه‌ها پيش از اين هم اتفاق مي‌افتاد، اما بيشتر مربوط به شناسنامه اين آثار بود كه از جنس برنج ساخته مي‌شد و ارزش مادي اندكي داشت، به همين دليل تصميم گرفتيم كه شناسنامه آثار را از جنس استيل بسازيم تا امكان ذوب و فروش آن وجود نداشته باشد، اما در مورد مجسمه‌هايي كه سرقت مي‌شد نيز مدت‌هاست كه استحكام لازم در نصب اين آثار رعايت مي‌شود.» با انتشار اخباری دیگر مبنی بر سرقت مجسمه‌هاي برنزي ستارخان، باقرخان، صنيع خاتم و دو مجسمه انتزاعي در خانه هنرمندان ايران، شريعتي و مادر و پرنده کم‌کم در قالب سریالی تلخ به یک نگرانی بدل شد.
نمي‌توان برای هر مجسمه نگهبان گذاشت!
روزگذشته و در تازه‌ترین اتفاق از این سلسله نیز فارس از سرقت نهمين مجسمه برنزي شهر تهران خبرداد. بر اساس این خبر مجسمه برنزي «استاد معين» اثر جعفر نجيبي كه كمتر از يك ماه از نصب آن مي‌گذرد نيز به سرقت رفت و اكنون شمار مجسمه‌هاي سرقت شده شهر تهران به 9 عدد رسيده است. فارس در گزارش خود نوشت به‌رغم حساسیت‌های بوجود آمده در این زمینه به نظر مي‌رسد كه سارقان همچنان بدون توجه به اين اخبار كاملاً خونسرد به كار خود ادامه مي‌دهند. در همین راستا مجتبي موسوي رئيس اداره حجم سازمان زيباسازي شهرداري تهران گفت: كليه مدارك واطلاعات لازم درباره 8 مجسمه سرقت شده شهر تهران را به دايره حقوقي سازمان ارائه كرده‌ايم كه اين اداره در حال پيگيري قضايي آن است. موسوي درباره ادامه روند سرقت مجسمه‌ها با وجود انتشار اخبار آن و حساسيت‌زايي براي مسئولين بخش‌هاي مختلف شهر تهران گفت: به هر حال مجسمه‌ها در سطح شهر پراكنده‌اند و نمي‌توان براي هر كدام از آنها نگهبان گذاشت اما به هر حال سازمان زيباسازي شهرداري تهران وظيفه‌اش سياست‌گذاري، مديريت، خريد و نصب آثار است و وظيفه حفظ و نگهداري اين آثار به عهده شهرداري مناطق نصب آثار است كه معمولاً براي هر مورد خاص نيز پيمانكار دارند. وي تصريح كرد: خسارات مالي ناشي از اين سرقت‌ها از طريق پيمانكاران قابل جبران است اما خسارت معنوي آن غير قابل جبران خواهد بود. موسوي با بيان اين كه همچنان در شوك وارده از اين سرقت‌ها قرار داريم درباره ديگر مجسمه‌هاي برنزي آماده نصب گفت: اين سرقت‌ها در روند اجراي پروژه‌هاي ما تأثير نامطلوبي را ايجاد كرده است به طوري كه هم‌اكنون چهار مجسمه آماده نصب داريم كه دو تاي آنها برنزي است ولي به دليل اين اتفاقات پروژه نصب آنها را متوقف كرده‌ايم تا نتيجه تحقيقات مشخص شود. وي افزود: شواهد حاكي از آن است كه سارقان به دنبال مجسمه‌هاي برنزي هستند و خطري ديگر مجسمه‌ها را تهديد نمي‌كند. براساس این گزارش روال قانوني و قضايي براي پيگيري اين سرقت‌ها از سوي سازمان زيباسازي شهرداري تهران در حال انجام است.
نياز به برنامه فرهنگي طولاني‌مدت
از سوی دیگر جمشيد مراديان از هنرمندان مجسمه‌ساز نیز به این حوادث واکنش نشان داد و گفت: مادامي كه در مورد هنر كار كلان فرهنگي انجام نشود، شاهد مشكلاتي هم‌چون سرقت سريالي مجسمه‌هاي شهري خواهيم بود. اين مجسمه‌ساز با اشاره به سرقت سريالي مجسمه‌هاي شهري طي چند هفته اخير به ايسنا گفت: نمي‌توان براي تمام مجسمه‌هاي شهر نگهبان گذاشت و يا به آنها دزد‌گير نصب كرد، همان‌طور كه در هيچ كجاي دنيا مجسمه‌هايي از اين دست را نمي‌دزدند. او تصريح كرد: اگر باور جامعه به نياز وجود مجسمه و ساير اشكال هنري متمايل شود، ديگر نيازي به نگهبان و نگراني براي سرقت مجسمه‌هاي شهري نيست. به گفته مراديان اين اتفاق نيازمند برنامه فرهنگي طولاني‌مدت است و تا زماني كه حاصل نشود، بايد شاهد اتفاقاتي از اين دست بود. مردايان در پايان در پاسخ به نقش سازمان زيباسازي شهر تهران و يا شهرداري بعنوان متوليان نصب اين مجسمه‌ها در سطح شهر گفت: متولي دراين ميان مقصر نيست، چون آنها سفارش ساخت مجسمه را به هنرمند داده‌اند و اكنون خودشان بابت سرقت اين مجسمه‌ها متضرر شدند. شايد هم بايد منتظر ماند و ديد كه چه وقت اين مجسمه‌ها سر از حراجي‌هاي هنري در مي‌آورند؟!
مجسمه‌هاي سرقت‌شده ارزش ملي دارند
قدرت‌الله عاقلي دیگر هنرمند مجسمه‌ساز نیز می‌گوید: سازمان زيباسازي شهر تهران با تصويب و تدوين آيين‌نامه‌هاي اجرايي بايد در كنار شناسنامه‌دار‌كردن مجسمه‌ها و اموال شهري ضمانت نگهداري آنها را نيز با تعيين مجازات‌هايي براي سارقان تضمين كند. عاقلی با اشاره به ربوده شدن تعدادي از مجسمه‌هاي شهري در سطح شهر به ايسنا گفت: بيشتر كارهايي كه دراين مدت به سرقت رفته است در ابعاد كوچك ساخته شده و دزدي آنها به‌راحتي امكان‌پذير است. درحاليكه مجسمه‌هايي در اين ابعاد بايد در فضاهاي بسته و يا در مقابل وزارتخانه‌ها و مراكزي نصب شوند كه به‌صورت شبانه‌روزي حفاظت مي‌شوند. او غفلت در سرقت سريالي اين مجسمه‌ها را متوجه سازمان زيباسازي شهر تهران دانست و معتقد است:سازمان دراين زمينه مقصر است، زيرا بدون بررسي،كارهايي را در سطح شهر نصب كرده است كه به‌راحتي قابل سرقت است، درحاليكه اين مجسمه‌ها سرمايه‌هاي ملي كشور محسوب مي‌شوند و بايد با حساسيت بيشتري نسبت به آنها برخورد كرد. عاقلي با اظهارتاسف از اين اتفاقات عنوان كرد: تك‌تك آثار سرقت‌شده ارزش ملي دارد و ديگر نمونه‌هاي آن تكرار نخواهد شد. مثلا زنده‌ياد علي قهاري چند سالي است كه ديگر در ميان ما نيست و با اين اتفاق ديگر شاهكاري چون مجسمه استاد شهريار تكرار نمي‌شود. اين هنرمند مجسمه‌ساز پيشنهاد داد: سازمان زيباسازي بايد براي تمام اين آثار شماره سريال در نظر بگيرد و در كنار شناسنامه‌دار كردنشان مجازات‌هايي را مقرر كند تا به محض سرقت اين آثار با ارزش براي سرقت‌كنندگان آنها مجازات‌هايي در نظر گرفته شود. عاقلي در بخش ديگري از اين گفت‌وگو درباره انتخاب متريال ديگري براي ساخت مجسمه‌ها توضيح داد: هنرمند ايده‌هايش را به اجرا مي‌گذارد و كسي نمي‌تواند به او بگويد كه طرحش را از چه جنسي بسازد! اما وضعيت امنيت شهري، جايگاه مسائل اجتماعي و سطح پايين فرهنگي مردم و جامعه جاي سوال دارد؟!
