«جواد شمقدري» حمايت ويژه از عرصه پژوهش در نگارش فيلمنامه و نيز اجراي برنامه توليد فيلم‌هاي بومي در 8 منطقه سينمايي كشور با نيروي انساني و لوكيشن بومي را از سياست‌هاي مهم معاونت سينمايي وزارت ارشاد در دوره جديد برشمرد.


به گزارش هنرنیوز به نقل از فارس، «جواد شمقدري» معاون امور سينمايي و سمعي بصري وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي،‌ شب گذشته در برنامه گفت‌وگوي ويژه خبري شبكه دو سيما شركت كرد و به پرسش‌هاي مختلف «مرتضي حيدري» پيرامون سينماي ايران پاسخ گفت.
در اين برنامه در ابتدا گزارشي مردمي درباره سينماي ايران روي آنتن رفت و سپس ابوالحسن داوودي كارگردان سينما (درباره استاندارد سازي نمايش فيلم)، سعيد مستغاثي منتقد سينما (درباره استانداردسازي توليد فيلم) و محسن علي‌اكبري تهيه‌كننده سينما (در زمينه طرح ايجاد شهرك سينماي ايران و تمركز تهيه‌كنندگان) در بخش‌هاي مختلف و لابه‌لاي گفت‌وگو به ايراد سخن پرداختند كه نقطه‌نظرات آنها با توضيحاتي از سوي معاون امور سينمايي همراه شد.
«جواد شمقدري» در اين برنامه زنده، گفت: اولين صحبتي كه من در معارفه خود به عنوان معاون امور سينمايي وزارت ارشاد داشتم، گفتم براي سينما ما 4 ويژگي شاخص مي‌شناسيم و بايد بين اين 4 ويژگي يك تعادل ايجاد كرد. يكي وجه هنري سينما است. وجه صنعتي سينما است. وجه مخاطب است كه مخاطب از فيلم استقبال كند. يكي هم پيام. الان فيلم‌هاي ما بعضا در دو يا سه تا دچار مشكل هستند. مثلا ما الان نوعي از فيلم‌ها را داريم كه از آنها به عنوان فيلم هنري تعبير مي‌شود اما اين فيلم‌ها نه در حوزه صنعت سينما عملا كارايي خود را دارند. نه مي‌توانند مخاطب را به سالن‌هاي سينما بكشانند و نه در پيامي كه عرضه مي‌كنند، خيلي با مخاطب ايراني مي‌توانند ارتباط برقرار كنند. البته برخي از فيلم‌ها را هم داريم كه صرفا آمده‌اند به مخاطب پرداخته‌اند. مثلا در شش ماه گذشته فيلم‌هايي داشته‌ايم كه بفروش بوده‌اند و بالاي يك ميليارد تومان فروش كرده‌اند و اگر به آنها نگاه كنيم مي‌بينيم كه از نظر ارزش‌هاي هنري و زيبايي‌شناختي به شدت رنج مي‌برند. حتي از نظر پيام با آنها مشكل پيدا مي‌كنيم. فروش‌شان هم قابل توجه نيست. اگر فيلمي يك ميليارد تومان بفروشد با بليت 1000 تومان، يك ميليون نفر به ديدن آن نشسته‌‌اند. يك ميليون نفر براي جمعيت ايران اصلا مخاطب ويژه‌اي نيست.
وي تاكيد كرد: ما بايد نوعي از فيلم‌ها را بسازيم كه بتواند حداقل 10 ميليون نفر مخاطب ايراني را در سراسر كشور به سينما بكشاند. در اين راه البته مشكلات ديگري هم داريم و بحث فضاي مناسب براي نمايش فيلم مطرح مي‌شود. ما در بحث سالن‌ مناسب سينما هم به شدت دچار مشكل هستيم. 400 شهرستان بالاي 100 هزار نفر داريم كه اصلا سالن سينما ندارند يا در برخي از شهرستا‌ن‌هاي بزرگ‌تر و برخي مراكز استان مثل شيراز، اصفهان يا تبريز، سالن‌ سينماي مطلوب ندارند. اين نياز دارد به اين كه ما بيائيم و مساله هنر و سينما و بالاتر از آن حوزه فرهنگ را جدي بگيريم.
شمقدري گفت: براي مدت طولاني حوزه فرهنگ به مفهوم حقيقي قضيه مورد توجه مسئولان نبوده است. درباره آن صحبت شده اما در عمل آنها كه بايد آن توجه ويژه را به حوزه فرهنگ داشته باشند، انجام نداده‌اند. وقتي رهبر معظم انقلاب اسلامي از مظلوميت فرهنگ سخن گفتند به همين قضيه اشاره كردند كه ما فرهنگ را با همه مباني و ارزش‌هايش هنوز آن طور كه بايد، جدي نگرفته‌ايم.
وي گفت: براي رهانيدن فرهنگ و سينما از اين مظلوميت خيلي كارها بايد صورت گيرند و ما طرح‌هايي براي رسيدن به اين هدف در 11 تا 12 بخش نوشته‌ايم. يكي از اين راهكارها ساماندهي اكران و پخش فيلم است. در اين زمينه البته بحث مافياي اكران به گوش مي‌رسد و من هم قبل از اين كه وارد معاونت سينمايي شوم آن را شنيده بودم و دنبال مي‌كردم اما وقتي وارد كار اجرايي شدم، آنقدر حوزه اكران را كوچك ديدم ديدم اطلاق عنوان مافيا خيلي درست نيست چون دربرگيري مافيا بايد گسترده‌تر و پيچيده‌تر باشد! البته من هم معتقدم كه نحوه اكران سينماي امروز ما مطلوب نيست و آن 7 ميليون نفري كه به سينما مي‌آيند و ذائقه‌شان تعيين‌كننده است، نمي‌گذارد هر فيلمي در جايگاه مطلوب خودش قرار بگيرد و اكران شود. ما در اين زمينه بايد چند حوزه را ساماندهي كنيم. ما امسال فيلمي را داريم كه در جشنواره حاضر است و در برخي نمايش‌هاي خصوصي به‌شدت مورد اقبال مردم قرار دارد اما همين فيلم اگر امروز بيايد و اكران شود موفق نمي‌شود چون آن 7 ميليون نفر فعلا فيلم را نمي‌پسندد و ما شرايطي را هم فراهم نكرده‌ايم كه آن 63 ميليون نفر بتوانند از اين فيلم بهره‌مند شوند.
معاون امور سينمايي وزارت ارشاد گفت: يكي از كارهايي كه فكر مي‌كنيم مي‌تواند در اين زمينه تعيين‌كننده باشد، ارائه بن سينما به مردم است. اين كه بيائيم و به هر ايراني، يك ظرفيت مشخصي بن سينما (مثلا در حد 20 هزارتومان) اهدا كنيم، يك راه‌حل است. يعني به مخاطب پول بدهيم و بگوئيم با اين پول مي‌تواني بيايي فيلم ببيني... خيلي از آن كساني كه شايد براي سال‌ها به سينما نرفته‌اند، اين دغدغه برايشان ايجاد مي‌شود كه بروم در سالن سينما و فيلم ببينم. حالا اگر آن فيلم مطلوب داراي مخاطب خاص هم اكران شود، او براي آن كه بن خود را مصرف كند، به سينما خواهد رفت و به‌تدريج، سينمارفتن جزو عادت‌هاي زندگي او خواهد شد. مخاطب ايراني دوست دارد به بيرون از خانه بيايد. اگر سينما نرود به پارك و بازار و ... مي‌رود. ما اگر راه را برايش فراهم كنيم، او به سينما مي‌آيد و ساخت سالن‌ سينما به وسعت شهرهاي بزرگ و كوچك يك لازمه است.
وي گفت: من بدون اين كه بخواهم تلاش همكاران خودم در سال‌هاي گذشته را ناديده بگيرم، بايد اين واقعيت را بگويم كه در چيزي حدود 12 سال كه يك مقداري شايد به قبل‌تر هم برگردد، فرآيندهايي در سينماي ايران شكل گرفته كه امروز ما را به جايي رسانده كه علي‌رغم اين كه گفته مي‌شود سينماي ايران از نظر كميت توليد در دنيا رتبه 14 را دارد، در بسياري از حوزه‌ها،‌ غفلت شده و سينماي ايران به جايي رسيد كه امروز همه ما گرفتار مشكلات آن هستيم و اسير يك دايره معيوب هستيم كه به‌راحتي نمي‌توان از آن خارج شد. البته من معتقدم كه مي‌شود از اين دايره رها شد و به همه دوستان سينماگر هم اين را عرض كرده‌ام اما اين كه فكر كنيم يك معاونت سينمايي حتي با 3 برابر بودجه امروز به تنهايي بتواند اين كار را انجام دهد، امكان‌پذير نيست و همه بايد در اين راه، همكاري كنند.
وي ادامه داد: من آمده‌ام وقت و اعتبار و علاقه شخصي خودم كه فيلمسازي است را كناري گذاشته‌ام تا به سينما خدمت كنم اما در اين راه همه بايد همراهي كنند و همه همكاران من در سينما بايد به من كمك كنند. اگر نخواهيم به هم كمك كنيم، هيچ اتفاقي در اين سينما نخواهد افتاد. چون شرايط، بسيار نامناسب است و از هر طرف كه برويم در سينماي ايران به مشكل برمي‌خوريم. ضمن آن كه ما بايد به همه ذائقه‌ها احترام بگذاريم. آن 7 ميليون‌نفر هم حق سينما رفتن دارند. آنها هم بايد سينما بروند و فيلم ببينند اما الان سينما مختص شده به آن 7 ميليون نفر كه اين عده‌ هم سالي يكي دو بار به سينما مي‌روند. در مورد افراد سينماروي ما اعداد مختلفي گفته مي‌شود اما اين جمعيت در كل چيزي حدود 20 ميليون نفر در سال است كه اصلا قابل توجه نيست. در يك كشوري هم مشابه ايران در اروپا، چيزي حدود 200 ميليون نفر ظرفيت جذب مخاطب سالانه دارد.
شمقدري گفت: بزرگترين مشكل سينماي ايران،‌ همچنان مشكل فيلمنامه است. بسياري از فيلمنامه‌هاي ما هم به جهت محتوا و مضمون و هم به جهت تنوع مضامين مختلف و هم به جهت كشش داستاني و جذب مخاطب، به شدت مشكل دارد. اين دست از فيلمنامه‌هاي سينماي ما، فيلمنامه‌هاي بسيار ضعيفي‌اند و اين بيشتر به توان و مهارت فيلمنامه‌نويسي در كشور ما برمي‌گردد. اگر دقيق‌تر بخواهيم بنگريم، برمي‌گردد به اين كه ما در ادبيات نمايشي سابقه زيادي نداريم. ما در حوزه ادبيات داستاني مدرن كه مي‌تواند فيلمنامه‌نويسي را تغذيه كند هم مشكل داريم. ما بايد در سال 200 رمان خوب داشته‌ باشيم تا بتوانيم به 50 فيلم خوب برسيم.‌ وقتي تعداد رمان‌هاي خوب‌مان در طول سال به‌ندرت به 10 فيلم مي‌رسد، آن هم در سال‌هاي اخير دارد اين اتفاق رخ مي‌دهد، ما نمي‌توانيم در حوزه فيلمنامه‌نويسي، به‌راحتي صاحب‌ فيلمنامه‌هاي خوب بشويم. بايد سرمايه‌گذاري كرد. بايد در اندازه نگارش 10 فيلمنامه سرمايه‌گذاري كنيم تا يك فيلمنامه خوب حاصل شود. الان فيلمنامه‌نويسان ما تنها و رها هستند. دستمزد آنها بين 3 تا 5 درصد هزينه توليد يك فيلم است.
معاون امور سينمايي وزارت ارشاد در بخشي از برنامه گفت‌وگوي ويژه خبري گفت:‌ من در ديداري كه در جمع كارگردان‌هاي سينماي ايران با رهبري معظم انقلاب اسلامي داشتم، آنجا عرض كرد كه حمايت‌ها از سينماي ايران محدود شده به مرحله توليد در حالي كه اين حمايت‌ها بيشتر بايد در بخش تحقيق، پژوهش و فيلمنامه‌نويسي و بعد، در بخش اكران و نمايش صورت گيرد. حمايت از توليد را نمي‌گويم متوقف كنيم اما نسبت آن را بايد كمتر كرد. در قسمت پژوهش و فيلمنامه‌نويسي امروز كم‌ترين حمايت صورت مي‌گيرد. كافي است مجموعه سياستگذاري‌ها به سمتي برود كه قرار شود ما اين زمينه را مورد حمايت قرار دهيم و اين زمينه را فراهم كنيم تا فيلمنامه‌نويسان با استفاده از گروه‌هاي پژوهشي و تحقيقي و با مشاركت نخبگان در حوزه‌هاي مختلف، به كار‌ خود بپردازند. بسياري از فيلمنامه‌نويسان ما به تنهايي تسلط لازم را بر حوزه‌هايي كه مي‌خواهند درباره آن فيلمنامه‌اي بنويسند، ندارند و اين هم طبيعي است. بايد فضا و ابزار را براي ايجاد شناخت كافي در اين بخش فراهم كرد و نياز است كه فعاليت متمركز در حوزه‌هاي پژوهشي، مطالعاتي و تحقيقي وجود داشته باشد. اكثر فيلم‌هاي خوب سينماي ما هم يك پروسه پژوهشي درازمدت را گذارنده‌اند. اين مرحله به داقل 6 ماه و حداكثر سه ماه زمان نياز دارد و اگر سرمايه‌گذاري لازم انجام نشود،‌ اين مرحله كنار مي‌رود.
وي گفت: ما از صنوف مختلف سينمايي خواسته‌ايم براي دستيابي به سينماي استاندارد،‌ تعاريف خود را ارائه دهند و در تلاش هستيم تا به اين برسيم كه استاندارد در سينماي ايران به چه مفهوم است... استاندارد فيلمنامه در سينماي غرب، به اين است كه شما دقيقا مي‌دانيد كه همين چيزي كه نوشته شده و روي كاغذ آمده ساخته خواهد شد و نه چيزي بيشتر و نه كم‌تر. مي‌توانيد بر اين اساس ميزان سرمايه‌گذاري، تعداد روزهايي كه بايد فيلمبرداري كنيد و عوامل و ... را به شكل دقيق دربياريد و معمولا هيچكدام از اين‌ها دستخوش تغيير هم نمي‌شود و اگر مي‌گويند ما اين فيلم را در 15 روز يا 3 ماه مي‌سازيم، معمولا يك روز يا دو روز هم عقب جلو نمي‌شود... اما اينجا نه در سينما و نه در صداوسيما چنين فرآيندي شكل نمي‌گيرد. ما در سريال‌سازي مي‌بينيم كه به يك پروژه بارها افزايش برآورد و متمم قرارداد مي‌خورد و بعضا هزينه نهايي 5 برابر بودجه مصوب روز اول است! در اين فضا الان يك پروژه داريم كه ده سال است در حال توليد است و امسال هم نسخه سينمايي آن به جشنواره فيلم فجر نرسيد. خب مشخص است كه ما چقدر از استاندارد توليد دور شده‌ايم.
شمقدري در ادامه اظهار داشت: امسال ما فكر مي‌كنيم توليد سينماي ايران به 90 فيلم برسد. براي جشنواره فيلم فجر،‌ امسال 87 فرم پر شد، 74 فيلم را هيات انتخاب فرصت كرد ببيند. يكسري فيلم هم در زماني رسيد كه كار هيات تمام شده بود.
وي تاكيد كرد: ما 8 منطقه سينمايي تعريف كرده‌ايم و در گام اول گفته‌ايم كه براي هر منطقه سينمايي از يك الي 3 فيلم حمايت ويژه مي‌كنيم تا فيلم در آن منطقه با نيرو و موضوع بومي و در لوكيشن بومي ساخته شود. يعني اگر فيلمي در لرستان قرار باشد كار شود، قصه فيلم در همان لرستان بگذرد و فيلمساز نيايد با امكانات فيلمسازي در لرستان، فيلمش را در جنگل‌هاي شمال يا تهران بسازد! اين كه ما بتوانيم طرح سوژه و موضوع در سينماي ايران را به مناطق مختلف كشور ببريم و به اقوام و جغرافياي متنوع كشور بپردازيم،‌ يك گام جهت رسيدن به تنوع مضمون و سوژه در سينماي ايران است ضمن آن كه نوعي رويكرد عدالت‌طلبانه را در سينماي ايران محقق مي‌كند.
شمقدري درباره جشنواره بيست و هشتم فيلم فجر گفت: جشنواره امسال ويژگي‌هاي مختلفي دارد كه حجم عمده‌اي از آن برمي‌گردد به تلاشي كه در سال‌هاي گذشته صورت گرفته و به مديران قبلي هم برمي‌گردد نه اين كه فقط حاصل كار ما باشد. با احتساب فيلم‌هايي كه احتمال دارد به دلايل مختلف به جشنواره نرسند،‌ 26 فيلم در بخش مسابقه راه يافته‌اند و بر اساس نظر هيات انتخاب تا 30 فيلم هم مي‌توانسته‌اند در بخش مسابقه جشنواره، حاضر باشند. ما امسال در بخش فيلم‌هاي اول و دوم ركورد شكسته‌ايم و چيزي حدود 35 فيلم اول و دوم داريم كه تعداد زيادي از آنها وارد رقابت در جشنواره شده‌اند. تنوع در مضامين فيلم‌هاي امسال چشمگير و قابل توجه است و مي‌توانيم با توجه به حساسيتي كه روي استانداردسازي در سينماي ايران داريم، حداقل 8 تا 10 فيلم را به عنوان فيلم استاندارد معرفي كنيم و بگوئيم اين فيلم‌هاي نمونه‌اي از آن سينمايي است كه بايد آن را تعريف كنيم. فيلمي كه هم توانسته ارزش‌هاي هنري داشته باشد، هم در كاركرد صنعتي و سرمايه‌گذاري به آن سطح مطلوب در شرايط روز سينماي ايران رسيده است و هم توانسته مخاطبان انبوه را اقناع كند و به سينما بكشاند و هم در حوزه پيام، موضوعي دارد كه دغدغه ماست و دغدغه ارزشمندي دارد.
وي در انتهاي اين برنامه با تاكيد مجدد بر محور سياست‌هاي خود در معاونت سينمايي گفت: سياست مهم ما در معاونت سينمايي اين است كه بخشي از حمايت‌هاي دولتي كه در اختيار معاونت سينمايي قرار دارد، در زمينه تحقيق و پژوهش متمركز كنيم و مضاميني را كه متاسفانه در طول سال‌هاي گذشته مورد غفلت واقع شده، مبناي كار قرار دهيم.
شمقدري در پايان حرف‌هايش گفت: ما اخيرا در حضور دكترحسيني وزير ارشاد به قم رفته بوديم و من آنجا به اين اشاره كردم كه ما براي اين كه در سينماي ايران بتوانيم به جايي برسيم كه بتوانيم معارف و ارزش‌ها و موضوعات معرفتي را عرضه كنيم. چه بهتر است كساني كه در حوزه معرفتي اسلام مشغول به كار هستند و كارشان تفسير قرآن و تحليل موضوعات معرفتي اسلام است، خروجي كارشان فيلمنامه باشد.