پیش مقدمه: از من خواسته شده برای "اعتماد ملی" یادداشتی تنظیم کنم درباره سینمای دفاع مقدس از آغاز تاکنون، با نگاهی ویژه پدیده دوگانه "اخراجی ها" (یک و دو) و استقبال چشمگیر مخاطبان از این "دوئت سینمایی" (دوئت واژه ای وام گرفته از موسیقی است و نباید در یک مقاله سینمایی به دنبال ترجمه تحت اللفظ آن باشید!) نفس این درخواست جالب می نماید و نشان از نوعی مرزشکنی سیاسی دارد در دنیایی که نگاه های صلب سیاسی کاملاً بر عرصه هنر سایه افکنده و حتی نقد و تحلیل یک اثر هنری، بدون کنکاش خاص در مواضع سیاسی سازندگانش امکان ندارد! و جالب تر اینکه هنرمندان- به ویژه رک گویان و دارندگان مواضع مشخص فرهنگی- از همه طرف و از سوی همه جناح های سیاسی به لیست خاکستری می روند و مثلاً - فقط به عنوان مثال می گویم- روزنامه "ایران" هرگز چنین ابتکاری لااقل در مورد نگارنده این سطور نشان نداده است! بگذریم...


یک. سینمای دفاع مقدس بی شک ملی ترین گونه سینمای ایران است. خصوصیات و ویژگی های منحصر به فرد و کاملاً ایرانی این گونه هنری و سینمایی، آن را به روشن ترین نماد و سمبل سینمای امروز ایران بدل کرده و شناسنامه ای کاملاً ایرانی و به دور از تقلید و شبیه سازی با هرگونه دیگر سینمای امروزجهان، به دست مخاطبین داخلی و خارجی می دهد.


دو. سینمای دفاع مقدس، همچون کارخانه ای قدرتمند و نیروساز، در تمامی شاخه های مختلف فنون و تخصص های سینمایی، چهره هایی ارزنده و تأثیرگذار به سینمای ایران معرفی کرده. این سینما، نه فقط جا را برای دیگر ژانرها و گونه های سینمایی تنگ نکرده که برعکس، جوانانی سرشار از انگیزه، استعداد، ابتکار، نوآوری، سواد تکنیکی و توان محتوایی، برای آن گونه ها تربیت کرده و تحویل داده است. چه بسیار کارگردان، تهیه کننده، نویسنده، بازیگر، طراح صحنه، جلوه های ویژه، فیلمبردار، صدابردار، مدیر تولید و... که پس از ورود به سینما از دروازه دفاع مقدس، در سینمای اجتماعی، خانوادگی، کمدی، سیاسی، حتی کودک و... درخشان ترین و ماندگارترین آثار را آفریدند. اگر سینمای دفاع مقدس نبود، در فهرست هنرمندان و سینماگران مطرح و تأثیرگذار امروز ایران، بسیاری از نامه ها هرگز وارد نمی شد... 


سه. وظیفه و مسئولیت مهم هر مدیر فرهنگی و سینمایی- در بخش دولتی یا خصوصی صرف نظر از هر گرایش سیاسی و جناحی و سلیقه ای، کمک به رشد و اعتلاس سینمای دفاع مقدس است؛ که این خود قطعاً به رشد، اعتلا، ارتقاء و گسترش اجتماعی، اقتصادی و "اعتباری" کلیت سینمای ایران منجر خواهد شد و همگان از سایه سار و میوه های این درخت بخشنده بهره خواهند برد.


چهار. سینمای دفاع مقدس، خود یک ابر ژانر است که در دل خود سینمای خانوادگی، کمدی، کودک، عاشقانه، سیاسی، علمی- تخیلی، فیوچریستی (آینده نگر، Futurism) و... را جای داده است.


پنج. می توان نمونه ناب سینمای دفاع مقدس را داشت بدون حتی شلیک یک خمپاره و توپ، یا یک انفجار (نمونه می خواهید؟ آژانس شیشه ای حاتمی کیا) و می توان سنگین ترین و حجیم ترین پروداکشن های سینمایی را نیز در این دسته بندی مشاهده کرد و پیچیده ترین نمونه های مدیریت تولید، برنامه ریزی و مالی را در آنها به نظاره نشست.


شش. امید، هویت یابی، غرور، اخلاق، ایثار، تضادهای شگفت نیکی و بدی در بیرون و درون انسان ها و بسیاری از هدف های اصلی و ارکانی یک سینمای هدفمند و زنده در دل داستان های دفاع مقدس و سینمای آن قرار دارد. به اینها بیفزایند، قصه های پرتنش و جذاب، پیچیدگی کاراکترهای انسانی در چالش میان مرگ و زندگی و... که جان مایه هر اثر دراماتیک می تواند، باشد.


هفت. باز هم بگویم؟! نه. دیگر کافی است. حالا در گام آخر به اختصار به اخراجی ها می پردازم. گام آخر- مهم نیست که سلیقه شخصی ما چه باشد. مهم نیست که اخراجی های 1 و2 را دوست داشته باشیم یا نه، اما این برای سینمای امروز ما مهم است که در وانفسای ترکتازی برخی آثار به شدت سطحی و کم ارزش (بی ارزش؟) در گیشه های سینمای کم رونق و فقیر امروز ایران، این دوگانه جنگی- کمدی، در عین فروش چشمگیر و ده رقمی (!)، در مخاطبین و اقشار مختلف مردم، حسی از غرور، اشتیاق و افتخار نسبت به برهه ای غرورآفرین و افتخارآمیز از تاریخ معاصر ایران، یعنی دوران دفاع مقدس، برمی انگیزد و تا مدتی در ذهن و دل آنان جای می کند. این اتفاقی خوب است حتی اگر چندان آن فیلم را دوست نداشته باشیم. این اتفاقی خوب است. پس بکوشیم رشد یابد و یک پله بالاتر رود...


                                                                                                      "دبیر اجرایی هیأت اسلامی هنرمندان"