در ابتداي اين نشست دکتر پرويز عباسي داکاني دبير نشست با اشاره به مقاله اي در کتاب "از کوچه رندان" دکتر زرين کوب در سخناني گفت: رابطه شعر فارسي و عرفان به خصوص درباره خيام و عطار بسيار مطرح است و در مقاله دکتر زرين کوب به مقايسه عطار و خيام پرداخته شده و عرفان اين دو شاعر را مورد بررسي قرار داده است.


وي افزود: محور اصلي در شعرهاي خيام سوگ انديشي است که آن را انکار نمي کند و در قديمي ترين کتاب هاي تاريخي نقل شده که رباعيات خيام در خانقاه ها خوانده شده و صوفيان به آنها به سماع مي پرداختند.


وي با اشاره به منطق الطير عطار يادآور شد: "منطق الطير" عطار به عنوان اثري جهاني است و تاثير آن بر ادبيات فرانسه و به خصوص آثار ويکتور هوگو به صورت مستقيم بوده است.


وي با اشاره به تفاوت هاي خيام و عطار تصريح کرد: رباعيات خيام جنبه سمبليسم دارد و به صورت رئال سروده شده که اين امر يکي از تفاوت هاي اساسي عطار و خيام است.


دبير نشست بررسي جايگاه عرفان در ادبيات فارسي گفت:‌اگر بخواهيم سيماي راستين عطار را در آثارش مشاهده کنيم ، "مصيبت نامه" آينه تمام نماي عطار نيشابوري است و "مختارنامه" عطار نيز در بسياري از بخش هايش به "رباعيات" خيام شباهت دارد.


داکاني با اشاره به تاثير خيام بر شعر عرفاني خاطرنشان کرد: عرفان و خيام خاص خود اين شاعر است که براي ما مهم تاثير خيام بر اشعار عرفاني است که در اين زمينه وي تاثير زيادي دارد.


در ادامه اين نشست حميد کرمي استاد دانشگاه و از کارشناسان حاضر در اين نشست در سخناني گفت: اگر قبول کنيم شعر عرفاني صوفيه پس از سنايي غزنوي شروع شده بنابراين سنايي نيز الهام بخش شاعران پس از خود است.


وي افزود: "سير العباد" سنايي که در بعضي نسخه ها حدود 770 بيت و در برخي ديگر 900 بيت آمده است از بهترين آثار موجود سنايي در زمينه عرفان است.


کرمي ادامه داد: متاسفانه "سير العباد" به صورت "معراج نامه" معرفي شده که اين يک اشتباه بزرگ است چرا که "سير العباد" سفر عرفاني و روحاني است و پيرو آن ديدگاه ، شاعران به اشعار عرفاني پرداخته اند.


وي با اشاره به تعريف شعر عرفاني افزود: استفاده از اسامي مانند معاد نمي تواند نشان دهنده شعر عرفاني باشد و به نظر من تمامي اشعاري که جنبه تعليمي داشته باشد ، اشعار صوفيه و يا عرفاني مي ناميم.


اين استاد دانشگاه در ادامه يادآور شد : معتبرترين آثار عطار در 4 اثر خلاصه مي شود و تکلفاتي که در شعر سنايي وجود دارد در شعر عطار موجود نيست ؛ چرا که عطار ساده سخن مي گويد و بيرون کشيدن ادبيات عرفاني و صوفيه از حوزه دربار و سلاطين از دوره عطار شروع شده است.


در ادامه اين نشست دکتر بخشعلي قنبري استاد دانشگاه و از ديگر صاحبنظران حاضر در اين نشست در سخناني گفت: خيام يکي از بزرگترين عرفاي ادبيات ايران است و اين در حالي است که اشعار عرفاني وي در مقايسه با عطار و مولانا بسيار نازل تراست.


وي افزود: به عقيده برخي از عارفان هر سخني که نهايتا به نظريه وحدت بيانجامد عرفاني است و کسي عارف است که از وحدت سخن بگويد.


قنبري ادامه داد: "رباعيات" خيام را يک بار خوانده اما خيام را عارف ندانسته ام و اشعار وي را نزديک به عرفان مي دانم.


وي خاطرنشان کرد: من هنوز کاري تحقيقاتي درباره "رباعيات" خيام انجام نداده ام اما با مطالعه آن "رباعيات" به اين نتيجه رسيدم که با اينکه اشعار وي تا حدودي عرفاني محسوب مي شود اما در مقايسه با اشعار عرفاني ديگر شعراي نامي ما قابل مقايسه نيست.