هنر نیوز - اندیشه ای به گستردگی موعود باوری بعد از توحید وجود ندارد

گزارش هنرنیوز از نقد و بررسی «گونه شناسی اندیشۀ منجی موعود در ادیان»

اندیشه ای به گستردگی موعود باوری بعد از توحید وجود ندارد

به گزارش "هنرنیوز " ،در نشست نقد و بررسی «گونه شناسی اندیشۀ منجی موعود در ادیان» نوشته دکتر علی موحدیان عطار ،وی اظهار داشت: بعد از توحید اندیشه ای به گستردگی موعود باوری وجود ندارد. گمان ما بر این بود که اندیشۀ موعود باوری تنها در معدود ادیان الهی منحصر است، ادیانی مانند مسیحیت، یهودیت یا زرتشت؛ اما وقتی بررسی را آغاز کردیم متوجه گستردگی عظیم این اندیشه در جوامع بشری شدیم.
وی تصریح کرد :البته قبل از آن نیز کارهایی در این باره انجام شده ولی این کارها از آسیبها و آفاتی برخوردار بودند که از جملۀ این آفات تکیه بیش از حد به شباهتهای ظاهری بین ادیان در موعود باوری و عدم دقت به تفاوتها بود.
عطار تصریح کرد : همچنین در این کارها بر منابع غیر معتبر که بیشتر برگرفته از شنیده ها است، تکیه می کردند. نکتۀ دیگر در باب آفات تحقیقات گذشته ،عدم توجه به برداشت پیروان ادیان از متون مقدس آنها بود که این برای تحلیل کافی نبود.
وی ادامه داد : بالعکس آن ، در برخی موارد دیگر بیش از حد بر برداشت این پیروان از متون مقدس تکیۀ شده بود. و مهمتر از همه روش مندی تحقیقات بود که خیلی از موارد قبل از آن فاقد این مهم بودند.
نویسنده "گونه شناسی اندیشۀ منجی موعود در ادیان " اظهار داشت : با توجه به این آسیبها و اهمیت بحث موعود گرایی تصمیم بر انجام تحقیق گسترده ای در این زمینه گرفته شد تا اولاً میزان فراگیری این اندیشه و بعد اندازۀ رسوخ این اندیشه بر ادیان مورد بررسی قرار گیرد.
عطار تاکید کرد : بعد از بررسی این موارد باید مشخص می شد که میزان اقبال و توجه پیروان در هر دینی به این اندیشه چقدر است؛ به عنوان مثال در مذهب بودایی توجه به منجی این دین که همان «میتریه» باشد کمتر از خود بودا نیست.
وی افزود : در باب طراحی طرح و ساختار این تحقیق پرسشهای زیادی مطرح بود اما در نهایت این کتاب به دو پرسش اساسی توجه دارد: اول اینکه میزان رسوخ این اندیشه در ادیان مختلف تا چه حدی بوده؟ و دوم بحث تنوع و گستردگی این اندیشه بود.
عطار گفت : در حقیقت ما برای این کتاب ،ادیان زنده را در نظر گرفتیم و به ادیان باستانی و خاموش مثل ادیان مصر باستان و ادیان بومی مثل آیین های سرخ پوستی معترض نشدیم، به ادیان جدید هم نپرداختیم. البته باید ذکر کنم که در این زمینه آیین شینتو و یکسری ادیان دیگر را از قلم انداختیم.
در ادامۀ برنامه، دکتر علیرضا ابراهیم به بررسی نقاط قوت و ضعف این اثر پرداخت.
وی با اشاره به اینکه قبل از این کار مدتهادر باب این موضوع تحقیق جدی و آکادمیکی انجام نشده ، تصریح کرد : نکتۀ خیلی بارز در این کتاب اشکالات تایپی واضحی است که باعث آزار مخاطب می شود.
ابراهیم ادامه دا د: نکتۀ دیگر مطالبی است که محل ارجاع برای آنها وجود ندارد، البته توقع بر این نیست که کار ی با این حجم در هر چند خط ارجاع داده شود ولی دربعضی نقاط دیده می شود حتی دو یا سه پاراگراف محل ارجاع ندارد.
وی تاکید کرد :در رابطه با طرح اولیه باید گفت که این کار جزء معدود کتابهایی است که طرح اولیۀ آن مشخص است، یعنی نویسندگان مقالات از ابتدا توجیه بودند که دنبال چه موضوعی باید باشند، منتهی بعضی از دوستانی که مقالات را نوشته اند گاهی از این قالب تخطی کرده و طرح اولیه را رعایت نکردند؛ نقاطی را برجسته تر نشان داده و در برخی مواقع به صورت سطحی حرکت کرده اند.
ابراهیم افزود: ما همواره از فقدان سیستم هماهنگ آوا ی نوشته ها رنج می بریم که در این اثر و اغلب آثار این چنین فقدان سیستم هماهنگ آوا نوشته ها احساس می شود. البته در جاهایی نویسنده های مقالات با پیش زمینه هایی راجع به بعضی ادیان به نگارش پرداخته اند یعنی از جایگاه پدیدار شناسی خارج شده و به جای گزارش از ادیان به نقد پرداخته اند.
وی افزود : در بعضی از گزارشات تمایز بین فرقه ها کمرنگ است؛ به طور مثال در مسیحیت انتظار می رفت تمایز دیدگاه های ارتدکسی، پروتستانی و کاتولیکی شفاف باشد که این طور نبوده است .
امیرحسین مکاریان