هنر نیوز - ضعف پیش تولید از مهم‌ترین مشکلات فضاسازی در آثار تاریخی

ضعف پیش تولید از مهم‌ترین مشکلات فضاسازی در آثار تاریخی

یک طراح هنری برجسته ضعف پیش تولید را یکی از مهمترین مشکلات فضاسازی در آثار تاریخی ایران برشمرد.

ایرج رامین فر، طراح هنری برجسته در گفت‌وگو با هنرنیوز، ضعف پیش تولید را یکی از مهم‌ترین مشکلات فضاسازی در آثار تاریخی ایران برشمرد و گفت: گویی برای تهیه‌کننده و یا کارگردان یک اثر تاریخی به هیچ وجه مرحله پیش تولید مهم نیست. عجله برای هر چه زودتر تمام شدن کار، سبب شده که سازندگان برای کیفیت آثار اهمیت زیادی قائل نشوند. وی افزود: در طول دهه‌های گذشته و پس از فعالیت مجدد سینما در سال‌های پس از انقلاب، طراحی هنری و فضاسازی بیشتر به یک کار تزیینی تبدیل شده و فقط نامی از آن باقی مانده است. در واقع فضاسازی به یک کار سطحی بدل شده که تنها حضور کمرنگی دارد در حالی که این امر بر کیفیت یک اثر تاثیربه سزایی می‌گذارد.

هیچ وقت به اوج فضاسازی فکر نمی‌کنیم

این طراح هنری با تاکید بر این که فضاسازی در آثار تاریخی در حد تداعی گذشته صورت می‌گیرد، اظهار کرد: متاسفانه ما هیچ وقت به اوج قضیه فکر نمی‌کنیم. از سویی طراحی صحنه و فضاسازی رابطه نزدیکی با فیلمنامه دارد و از آن جایی که در فیلمنامه‌ها روایت گذشته به صورت سطحی روی می‌دهد، این اتفاق به فضاسازی هم سرایت می‌کند. وی شیوه فضاسازی و طراحی هنری آثار تاریخی را به نگاهی توریستی تعبیر کرد و گفت: توریست‌های خارجی به معاری ایرانی فقط نگاه می‌کند و چندان در پی رسیدن به عمق ماجرا و عامل موثر در آن، دوره تاریخی، چگونگی شکل گیری و ... توجه نمی‌کند. سازندگان آثار تاریخی هم در مورد وقایع تاریخی چنین نگاهی دارند. روز به روز هم این مساله شدیدتر می‌شود چراکه کیفیت کار را چندان در نظر نمی‌گیرند. رامین‌فر ادامه داد: سازندگان سریال‌ها و آثار سینمایی خارجی را مدت زیادی را تحقیق می‌کنند، یک سالی را صرف ساخت دکور می‌کنند و کارهایی از این دست چراکه می‌خواهند کیفیت کارشان بالا باشد. به همه این عوامل باید بعد آموزشی و تحقیقاتی آثار تاریخی را نیز مورد توجه قرار دارد؛ چیزی که در سینمای ما بی اهمیت است و در نهایت تمامی این عوامل دست به دست هم می‌دهند تا در زمینه ساخت فضاهای قدیمی در آثارمان لنگ بزنیم.

تقریبا در تمام آثار همه فضاهای گذشته شبیه به هم هستند

مدیر هنری سریال تاریخی «مدار صفر درجه» یکی از عوامل موفقیت ظاهری فضاسازی‌های قدیمی‌تر نسبت به طراحی فضای چند دهه پیش را کمبود مستندات تاریخی دوره‌های پیشین دانست و افزود: مستندات تاریخی کمتری از دوره‌های گذشته وجود دارد و به دلیل این عدم آگاهی عمدتا فکر می‌کنیم فضاسازی دوره‌های گذشته‌مان خیلی موفق‌تر است تا طراحی فضای چند دهه پیش. وی ادامه داد: از حدود 100 سال پیش در کشور ما عکاسی وجود داشته و از دوره قاجار این هنر رواج یافته است، تعجب می‌کنم چرا برای بازسازی، به این عکس‌ها رجوع نمی‌شود. تقریبا در تمام آثار، بر اساس کلیشه، همه فضاها شبیه به هم هستند و نوآوری وجود ندارد. برای نمونه دوره فتحعلی شاه با هنر نقاشی ثبت شده‌است. متاسفانه ما حتی به این آثار هنری هم که البته بیشتر از سیاحان مانده تا هنرمندان داخلی، استفاده نمی‌کنیم و همیشه سعی کرده‌ایم تخیلی تاریخ را بازسازی کنیم. رامین‌فر همچنین به فضاسازی «مدار صفر درجه» اشاره کرد و گفت: در این پروژه، شانسی که آوردم، همکاری با یک کارگردان و تهیه‌کننده فهیم بود. در واقع تولید یک فیلم با کیفیت دغدغه همه عوامل بود و از همین رو امکانات لازم را در اختیار من گذاشتند. در نتیجه تحقیقات، اسناد و مدارک زیادی را جمع کردم و سعی کردم هم چون مستند «میرزا کوچک خان» همه جزئیات هم رعایت شود. وی در این باره افزود: دغدغه تولید یک سریال ماندگار، سبب شده که فضاسازی موفقی را در این کار تجربه کنیم. البته متاسفانه این سریال آن طور که باید، دیده نشد در حالی که به اعتقاد من تحلیل بیشتری نیاز داشت. رامین فر در ادامه صحبت‌های خود اظهار امیدواری کرد، طراحی هنری در سینما و تلویزیون ایران از رکودی که دچار آن است، خارج شود. وی تصریح کرد: ما هم باید سعی کنیم مثل سینمای جهان، فکرهای نو داشته باشیم. سوژه‌های سینمای بین‌المللی در حال تکرار هستند که با نگاهی نو و طراحی های هنری جدید، به افق های جدیدی می‌رسند.

بنابر گزارش هنرنیوز، رامین فر پیش از این قرار بود مدیر هنری «سال‌های خاکستری» باشد که به دلایلی این همکاری قطع شد. او در حال حاضر سرگرم همکاری با مسعود کیمیایی در ساخت جدیدترین اثر سینمایی اش است. یادآور می‌شود رامین‌فر تا کنون در آثار سینمایی چون«هیولای درون»(1359)، «مرگ یزدگرد»(بهرام بیضایی، 1361)، «زنگ‌ها»(محمدرضا هنرمند، 1364)، «باشو غریبه کوچک» (بهرام بیضایی، 1365)، «شاید وقتی دیگر» (بهرام بیضایی، 1366)، «سرب»(مسعود کیمیایی، 1367)، «مسافران» (بهرام بیضایی، 1370) و ... را در پرونده خود دارد.