هنر نیوز - سينما هنوز دين خود را به انقلاب ادا نكرده است

سينما هنوز دين خود را به انقلاب ادا نكرده است

جواد شمقدري مشاور رئيس جمهور در امور هنري، طي گفت و گويي با شبكه راديويي گفت و گو به مناسبت هفته دفاع مقدس به آسيب شناسي سينماي انقلاب و دفاع مقدس پرداخت. شمقدري در پاسخ به اين سئوال كه چرا پس از گذشت 30 سال از انقلاب اسلامي فيلمي كه روايتگر اين انقلاب باشد ساخته نشده است گفت: اين يك ابهام و سئوال بسيار بزرگي است كه ذهن همه را به خود مشغول كرده است كه واقعاً چرا پس از انقلاب اسلامي با آن عظمت و بزرگي و با آن پيام مهمي كه براي جهان آورده بود، اين پيوند بين سينما و انقلاب اسلامي برقرار نشد كه سينما بتواند در خدمت انقلاب اسلامي دربيايد و يا حداقل انقلاب اسلامي را روايت كند.
وي افزود: به عنوان مثال اگر كسي بعد از گذشت 30 سال از انقلاب، بخواهد با ديدن يك فيلم انقلاب ما را بشناسد، چنين فيلمي وجود ندارد.
شمقدري گفت: واقعاً چه عواملي باعث شده است كه با گذشت 30 سال از انقلاب اسلامي، هيچ فيلمي درباره انقلاب اسلامي در ايران ساخته نشود؟ البته در طول اين سالها يك سري فيلم هايي ساخته شده اند كه اگر 20 تا از آنها را كنار هم بگذاريم ممكن است تصاويري مبهم و تك فريم هايي از انقلاب ارائه دهند، ولي فيلمي كه به طور مشخص انقلاب اسلامي را روايت كند ساخته نشده است.
شمقدري تأكيد كرد: در مورد دفاع مقدس هم همين اتفاق داشت مي افتاد، ولي به خاطر تأثير عميق دفاع مقدس بر زندگي مردم و حضور پررنگ جلوه هاي آن در جامعه، حذف دفاع مقدس امكان پذير نشد.
وي افزود: جالب اينجانب كه بسياري كه آثار خوب و قابل تأمل در حيطه سينماي دفاع مقدس، در سالهاي پس از دفاع مقدس ساخته شدند.
مشاور رئيس جمهور امور هنري گفت: اين مشكل برمي گردد به يك آفت و بيماري در جريان روشنفكري كشور ما كه بخش بزرگي از هنرمندان ما هم متصل هستند به جريان روشنفكري و جريان روشنفكري ما واقعاً عظمت انقلاب را درك نكرده بود و يك سري از شعارهاي انقلاب را حاضر نبود بيان كند و پاي آنها بايستد.
شمقدري افزود: هنوز هم در ميان روشنفكران ما هستند كساني كه حركت انقلاب و حركت امام را قبول ندارند. و وقتي كسي يك حقيقتي را باور نداشته باشد در خدمت آن حقيقت قرار نخواهد گرفت. بخشي از هنرمندان ما هم تحت تأثير جريان روشنفكري، به اين آفت دچار شدند.
شمقدري در ادامه تصريح كرد: حتي آنقدر به دفاع مقدس ما بي توجهي مي شد كه اگر كسي در زمينه دفاع مقدس كاري مي كرد به عنوان يك آدم عقب مانده و متحجّر قلمداد مي شد و طول كشيد تا كم كم در باورها نشست. حالا اينكه اين آفت روشنفكري چگونه در طول اين سالها همچنان استمرار داشته است، من معتقدم در جاهايي و توسط كساني در تمام اين سالها اين جريان مديريت مي شده است. حالا من قصد ندارم در اين گفتگو از كساني نام ببريم، ولي اشخاصي بودند كه اين صحنه را مديريت كردند.
جواد شمقدري ادامه داد: در ابتداي سال 62 يك جريان جديد در سينماي ايران حاكم مي شود كه تا الان هم حاكم است و در يك دوره 10 الي 12 ساله حاكم بلامنازع بود، دوره اي بود كه هيچ رقيبي نداشت و اتفاقاً دلار هفت توماني هم در اختيارش بود كه متأسفانه اين جريان هنوز هم وجود دارد. اينها در قدم اول آمدند و يك سري از سوژه ها را از دايره توليد فيلم خارج كردند، سوژه هايي مثل انقلاب، ظلم خوانين، ساواك و... اين موضوعات را از دايره سوژه و تحقيق خارج كردند. البته، يكي دو سال اول انقلاب 59 تا 60 يك كارهايي شد. آن زمان شايد ما هم با برخي از آن فيلم ها رابطه برقرار نمي كرديم، اما به نظر من مي شد يك توجه ويژه به همان فيلم ها كرد در حالي كه اين ظرفيت ها و اين انگيزه ها هم وجود داشت و فقط كافي بود به آنها جهت و شكل بدهيم تا بجاي اينكه شخص بيايد و فيلم«برزخي ها» را بسازد، به واقعيت هاي روز جامعه نزديك شود.
وي افزود: در همان روزها فيلمي ساخته شد بنام «فرمان» كه بسيار فيلم خوبي بود. يا فيلم «داد شاه» كه اتفاقاً اگر ما مي آمديم و اين فيلم ها را ادامه مي داديم به نتيجه مي رسيديم. چون اين فيلم ها داستان كساني بود كه عليه ظلم دستگاه و ظلم خان ها قيام مي كردند، مبارزه و نهايتاً كشته مي شدند. اين نوع سينما كه در آن قهرمان قصه كسي است كه با ظلم مبارزه مي كند، حالا اين ظلم در يك فيلم خوانين هستند، در يك فيلم شرايط اجتماعي، در يك فيلم ساواك يا خود آمريكا و... است و اصلاً اين جريان «مبارزه طلبي» و اينكه قهرماني در فيلم باشد كه بخواهد با ظلم مبارزه كند، از فيلم ها رخت بربست.
وي تأكيد كرد: مبارزه طلبي از حوزه داستان و قصه رخت بربست و كلاً فيلم ها يك فيلم هاي ابتر و ساده شدند، اگر هم قرار مي شد در فيلمي جنگي باشد داستان نزاع عروس و مادر شوهر يا يك راننده تاكسي و يك بقال يا دعواي اهالي يك آپارتمان و مبارزه را بردند در اين حوزه ها.
شمقدري افزود: درباره سينماي دفاع مقدس هم همين اتفاق داشت مي افتاد، ولي چرا در دفاع مقدس موفق نشدند اين روش را پياده كنند؟ چون دفاع مقدس در جامعه تأثير زيادي گذاشته بود.
وي افزود: يكي از همين ها در جايي رسماً گفت: ما تا وقتي جنگ ادامه دارد نبايد فيلم راجع به دفاع مقدس بسازيم. بلكه سالها بعد بايد بسازيم، ما همانجا گفتيم الان اگر نسازيم چه تضميني وجود دارد كه سالهاي بعد بسازيم.
شمقدري در عين حال گفت: بله من هم قبول دارم كه عظمت دفاع مقدس و انقلاب اسلامي را هر چه بيشتر از آن فاصله بگيريم بهتر مي توانيم ببينيم اما فضاي معنوي جبهه و جنگ هم آنقدر در جامعه قالب بود كه بطور مثال وقتي من يك مستند ساخته بودم اتفاقاً يكي از همين مديران كه معتقد بود فيلم دفاع مقدس نبايد ساخته شود، در حال تماشاي اين فيلم مستند چند بار گريه كرد و اينقدر تحت تأثير اين فيلم مستند قرار گرفت.
وي افزود: اين نشان مي داد كه فضاي معنوي جنگ و حضور روحاني و آسماني حضرت امام باعث شد آن مديريتي كه چنين مانيفستي را نوشته بود او هم مقداري كوتاه بيايد و اتفاقاً اولين فيلم دفاع مقدس كه توسط اين جريان مورد قبول واقع شد «افق» مرحوم ملاقلي پور بود. افق با استقبال خوب مخاطب مواجه شد و آن جريان مخالف سينماي دفاع مقدس هم كوتاه آمد.