هنر نیوز - سعدي در ادبيات روس

به بهانه روز بزرگداشت سعدي و تاثير او بر ادبيات جهان؛

برنا

بزرگان ادب روسيه که به گنجينه ادب مشرق زمين علاقه داشته اند در آثار خود ارادت خود را به سعدي نمايان ساخته اند. "پوشکين"، "داستايوسکي"، "تولستوي" و "بونين" از جمله بزرگان ادب روسيه هستند که با تحقيق در آثارشان به راحتي مي توان الهام از سعدي و اشعارش را ديد.

پوشکين در کتابي با عنوان "فواره باغچه سرا" چندين بار به اشعاري از بوستان و گلستان سعدي اشاره کرده است.

تولستوي نيز در کتابي 90 جلدي بارها از سعدي شيرين سخن ياد کرده است اما در ميان شاعران روسيه ،"ايوان بونين" ارادت خاصي به سعدي داشته و بيشتر از همه از سعدي و اشعارش الهام گرفته است.

"ايوان بونين" اولين نويسنده روس است که برنده جايزه نوبل شده .

وي مطالعات بسياري در ادبيات کشورهاي مشرق زمين داشته و چندين بار عالي ترين نشان آکادمي پوشکين روسيه را از آن خود کرده است.

وي همچون سعدي علاقه بسياري زيادي به سفر و سياحت داشته و نکته جالب اينجاست که وي در تمامي سفر ها همواره بوستان و گلستان سعدي را همراه خودداشته است.

وي در اين باره مي گويد: مثل سعدي تلاش کردم چهره دنيا را بشناسم و در آن روح خود را قلم زني کنم.

از جمله آثار بونين که در آن به سعدي و اشعار آن اشاره شده مي توان به "سايه هما" ، "مرگ پيامبر" و "آقاي سانفرانسيسکويي" اشاره نمود.

سايه هما مجموعه اي از 110 داستان حاصل سفرهاي متعدد بونين است.

وي که مطالعات متعدد در آيات قرآن و کتاب مقدس تورات داشته در داستان "سايه هما" با استفاده از آيات قرآن و اشعار از بوستان عقايد و افکار خود را درباره جهان هستي بيان مي کند و با الهام از گفته هاي سعدي از انسان ها مي خواهد به تفکر درباره رموز آفرينش بپردازند. اين داستان با کلامي از سعدي پايان مي پذيرد.

سعدي در بسياري از اشعار خود به اغتنام فرصت و به کارگيري همه امکانات توصيه نموده، بونين نيز در داستان "آقاي سانفرانسيسکويي" همين درخواست را از خواننده دارد.

آقاي سانفرانسيسکويي مردي است که 58 سال به سختي کار کرده تا به اوج ثروت رسيده است اما وقتي که تصميم مي گيرد اين ثروت را خرج کند ديگر عمر او به پايان رسيده است.

بونين با اين گفته سعدي داستان را به پايان مي رساند؛
"مال از بهر آسايش عمر است / نه عمر از بهر گرد کردن مال".

داستان "مرگ پيامبر" داستاني حکيمانه ، فلسفي و عرفاني است که در آن 11 مورد از سخنان سعدي بيان شده است. رسالت حضرت موسي (ع) موضوع اصلي اين داستان است و بونين سعي دارد در اين کتاب خواننده را به خداشناسي و يافتن حقيقت زندگي تشويق کند.

وي با بيان اينکه دوري از خداوند و لمس نکردن ذات خداوندي تقصير خود انسان هاست با بهره گيري از شعر سعدي اينچنين مي گويد:
"گر نبيند به روز شب پر چشم / چشمه آفتاب را چه گناه "

وي در نوشته هاي ديگرش به انسان توصيه مي کند براي رسيدن به اهداف و آرزوها هيچ ترسي به خود راه ندهد و به دنبال کشف حقايق آفرينش باشد. و در ادامه با بيتي از سعدي کلام خود را پايان مي دهد؛

"غواص اگر انديشه کند کام نهنگ / هرگز نکند در گران مايه به چنگ"

بونين همچنين در شعري با نام قانون به علم و عمل در کنار هم توصيه جدي دارد، و در انتهاي شعر با کلامي از سعدي مي گويد:

"آن تهي مغز را چه علم و خبر / که بر او هيزم است يا دفتر"

بونين سفرهاي گوناگوني به مناطق مختلف جهان داشته ولي هيچگاه نتوانست به ايران سفر کند. اما با اين حال به خوبي با ايران و ادبيات ايران آشنا بود.

"بستري به نام البرز" نام يکي از شعرهاي بونين است که در آن از اسطوره هاي ايران زمين نام برده و شعر گل هاي سرخ شيراز نيز به مروز زندگي سعدي مي پردازد.

وي هميشه بر اين نکته تاکيد داشته که تذکرات سعدي، شيرين زبان ترين نويسنده گذشته و بهترين آيندگان هميشه همراه من بوده و خواهد بود.

وي در ادامه مي گويد: نام شيخ اجل سعدي شيراز که اشعارش همانند دري در ميان اشعار ما مي درخشد، هميشه در ذهن ما باقي است.