هنر نیوز - هنر دفاع مقدس در کلام رهبر معظم انقلاب

اگر از راهبر راهمان از هنر ارزشمند می پرسیدیم

فرض کنید بدون هیچ گونه انتظار زمانی بلافاصله پس از در خواست شما برای مصاحبه با رهبر معظم انقلاب،با شما از دفتر معظم له تماس بگیرند و بگویند همین امروز برای دیدار تشریف بیاورید!چه خواهید کرد ؟!قطعا از خوشحالی در پوست خود نمی گنجید،از این حیث که قرار است رهبرتان را ببینید.

ولی ....ولی ....این ولی ها همیشه از اصل خبر مهم ترند.در ادبیات استثنائات و شروط پس از بیان خبر و یا موضوعی،خیلی مواقع از خود خبر مهم ترند.ولی...اگر بگویند معظم له فرموده اند قبل از دیدار در مورد موضوع مصاحبه تان به محتوای دیدارهای قبلی من در این عرصه سری بزنید وپس از آن تشریف بیاورید،و باز هم یک اگر دیگر!اگر بعد از یک مطالعه آنهم اجمالی در فکر فرو روید و با خود بگویید همه حرفها زده شده است !همه نظرات شفاف است !و دیگر فقط یک دلیل برای دیدار باقی مانده است و آن اینکه بروید و بگویید که از عمل این همه توصیه های ارزشمند چقدر راضی هستند؟اجازه بدهید در یک فضای مجازی سئوالاتی را پیرامون جایگاه هنر در عرصه دفاع مقدس طرح نماییم و پای سخنان معظم له گوش جان بسپاریم؛

جایگاه هنر دفاع مقدس در تمامی شاخه ها و موضوعات هنری چیست ؟

كار هنرى در زمينه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ى دفاع مقدس يكى از برترين كارهاى هنرى است. آن كسانى كه در اين رشته كار كردند، در اين صراط حضور داشتند، آن را پيش ببرند و اين رشته را مغتنم بشمرند. هشت سال دفاع مقدس ما صرفاً يك امتداد زمانى و فقط يك برهه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ى زمانى نيست؛ گنجينه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ى عظيمى است كه تا مدتهاى طولانى ملت ما ميتواند از آن استفاده كند، آن را استخراج كند و مصرف كند و سرمايه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌گذارى كند. حادثه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ى عظيم اين هشت سال، مجموعه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌اى است از صفات والا، فرهنگهاى پسنديده و برگزيده و ممتاز، عقايد و معارف والائى كه ملت ما در طول تاريخ ارث برده يا استعدادش را در خودش حفظ كرده بوده، كه با انقلاب اسلامى اين استعدادها بروز كرد. يك گنجينه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌اى از همه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ى اينهاست. شما كه دفاع مقدس را روايت ميكنيد، بخصوص آنهائى كه روايت هنرى ميكنند، در واقع آئينه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌اى هستيد در مقابل يك مظهر جمال و جلال، كه او را منعكس ميكنيد. آنچه كه در دوران آن هشت سال از بروز خصلتهاى والا و پسنديده‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ى انسانى، از شجاعت، از ايثار، از اخلاص، از صدق و صفا، از بروز تدبيرهائى كه از يك جوان چنين تدابيرى انتظار نميرفت - اين برجستگيهائى كه در دوره‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ى هشت سال دفاع مقدس به وجود آمد - اتفاق افتاد، با هزينه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌هاى زيادى هم همراه بود. چقدر جان عزيز فدا شد، چقدر ثروت مال و ثروت وقت مصرف شد. شما امروز آنها را در واقع با كار هنرى خودتان بازآفرينى ميكنيد. همان تأثيراتى را كه آن حادثه ميتوانست در يك نسل، در يك جامعه باقى بگذارد، شما با اين نوشته‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ى خودتان، با اين فيلم خودتان، با اين كار هنرى خودتان كه بازآفرينى آن حادثه است، در مخاطب خودتان ايجاد ميكنيد. اين خيلى كار بزرگى است، خيلى كار مهمى است؛ شما براى آن تابلوى پرشكوه و پر از ريزه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌كارى و ظرافت و زيبائى آئينه ميشويد. خود اين كار فرهنگى و كار هنرى شما كه روايت آن جهاد مقدس هست، جهاد است؛ زيرا سعى بر اين بوده كه آن مفاهيم والا به دست فراموشى سپرده بشود؛ براى اين تلاش شده، كار شده. آن عزتى، اعتماد به نفسى، احساس اقتدارى كه از ناحيه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ى معنويت رزمندگان ما و جامعه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ى اسلامى ما احساس شد و توانست آن حادثه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ى عجيب و شگفت‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌انگيز - يعنى پيروزى در دفاع مقدس و شكست نخوردن در مقابل تهاجم اين همه دشمن - را رقم بزند، آن خصوصيات، آن خصلتها، براى ملت ما، براى كشور ما، يكى از بزرگترين نيازهاست. اينها را بايستى نگه داريم و در مقابله‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ى با تلاشى كه ميشود براى به فراموشى سپردن آنها، مقاومت كنيم. كار شما روايت دفاع مقدس و همين مجاهدت بزرگ است.

آیا مفاهیم دفاع مقدس در کارهای هنری تکراری شده است ؟

نبايد تصور كرد كه مضامين دفاع مقدس، مضامين تكرارى است. خيلى از مفاهيم و مضامين در مجموعه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ى اين تلاش هشت ساله وجود داشته كه هنوز درباره‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ى آنها كار نشده، فكر نشده. يك فهرست طولانى پيش من هست كه يك وقتى اينجا با دوستان سينماگر صحبت ميكرديم، مواردى‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌اش را ذكر كردم. در اين بخشها فكر كردن و جستجو كردن، هنرمند را ميرساند به مضامين بكر و گويائى كه ميتواند اثر هنرى توليد كند. بالاخره آنچه كه در جمع‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌بندى دفاع مقدس، انسان ميتواند بگويد، اين است كه اين هشت سال، مظهرى از برترين صفاتى است كه يك جامعه ميتواند به آنها ببالد و از جوانان خودش انتظار داشته باشد. يعنى دفاع مقدس مظهر حماسه است، مظهر معنويت و ديندارى است، مظهر آرمان‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌خواهى است، مظهر ايثار و از خودگذشتگى است، مظهر ايستادگى و پايدارى و مقاومت است، مظهر تدبير و حكمت است.

آیا هنر دفاع مقدس مشتری ندارد ؟ طالب ندارد ؟

اينكه تصور بشود كه هنر دفاع مقدس در جامعه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ى ما مخاطب ندارد، طالب ندارد، اين هم خطاى بزرگى است، از اشتباهات فاحش است؛ اگر كسى اين را خيال كند. تحقيقاً پرمشترى‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ترين آثار هنرى بعد از انقلاب در زمينه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌هاى مختلف، آن آثار هنرى است كه مربوط به دفاع مقدس بود؛ چه در زمينه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ى فيلم و سينما، چه در زمينه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ى كتاب، خاطره، داستان. همين چند تا كتابى كه در واقع تيراژهايشان بى‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌سابقه است - در كشور ما چنين تيراژهائى وجود نداشته كه در ظرف دو سال، صد بار كتابى چاپ بشود. اينكه به من گزارش دادند، كتابى است در باب دفاع مقدس، همين كتاب «خاكهاى نرم كوشك» يا كتاب «دا» كه در كمتر از دو سال، شنيدم بيش از هفتاد بار به چاپ رسيده! ما هيچگونه كتابى از كتابهاى گوناگون را با اين تيراژها نداريم - مخصوص كتابهاى مربوط به دفاع مقدس است. در زمينه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ى فيلم هم همين جور است؛ پرفروش‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ترين فيلمها و پرجاذبه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ترين و پرمشترى‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ترين فيلمها، فيلمهائى است كه مربوط به دفاع مقدس است. از فيلم «آژانس شيشه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌اى» و «ليلى با من است»، تا اين فيلم اخيرِ «اخراجى‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها»ى آقاى ده‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌نمكى، اينها بيشترين مشترى‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها، بيشترين فروشها را داشته كه درباره‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ى دفاع مقدس است. اين جور نيست كه مشترى نداشته باشد، طالب نداشته باشد. البته بعضى از كارها هست، مشترى پيدا نميكند؛ اين اشكال در مضمون و محتوا نيست، اشكال در ساخت است، در قالب است، در كيفيت است، در مايه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌هاى كمِ هنرى است كه به خرج داده ميشود و در يك اثر به كار ميرود و طبعاً طالب پيدا نميكند. بنابراين در اين زمينه هرچه بتوان كار كرد، هرچه بتوان سرمايه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌گذارى مالى و مديريتى و وقتى و اينها كرد، جا دارد؛ و سفارش ما اين است. دوستان هنرمند هم با شوق و اميد، اين كار را دنبال كنند. البته اين كار افراد پابه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ركاب و آماده و مسئوليت‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شناس لازم دارد؛ يعنى كسانى كه حقيقتاً احساس مسئوليت كنند و حالت تنبلى و خواب‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌آلودگى و اينها در انسان نباشد. يك چنين عناصرى ميتوانند خوب در اين عرصه و در اين ميدان نقش ايفاء كنند.

چرا آثار دفاع مقدس در جشنواره های جهانی کمتر مطرح می شوند؟

يكى از نقصهاى كار ما هم البته اين است كه ما آثارمان امكان انعكاس بين‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌المللى، كمتر پيدا كرد. البته دلائلى دارد؛ اين جشنواره‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌هاى بين‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌المللى، كارهائى را كه حقيقتاً راوى خوب و درستى از دفاع مقدس يا از انقلاب يا از ارزشهاى نظام جمهورى اسلامى باشد، مطلقاً به خود راه نميدهند و دوست ندارند؛ مگر وقتى مجبور باشند يك چيزى را در مجموعه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ى كار خودشان راه بدهند. سياست جشنواره‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌هاى بين‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌المللى، سياست برخلاف و برعكس اين است؛ اما بالاخره مستمع به اين جشنواره‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها اختصاص ندارد و ميتوان مستمعينى، طالبانى، خوانندگانى براى كتابها، بينندگانى براى فيلمهاى دفاع مقدس پيدا كرد؛ در صورتى كه براى كار و اثر ترجمه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ى درست و خوبى انجام بگيرد كه به نظر من يكى از عرصه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌هاى كار اين است. اميدواريم كه خداوند متعال به شماها توفيق بدهد، بتوانيد در اين زمينه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ى كار دفاع مقدس هر چه تلاش ممكن است، انجام بدهيد. هم مسئولين تلاش كنند، هم هنرمندان تلاش كنند، هم در بخشهاى تحقيقاتى - كه خيلى مهم است. خوشبختانه تحقيقات خوبى هم دارد در بعضى از مراكز انجام ميگيرد - هم در آن بخشهائى كه اسناد را در اختيار دارند؛ نگهدارى اسناد، پردازش اسناد، تدوين اسناد؛ اينها خيلى مهم است؛ اينها نبايستى بگذارند از دست برود؛ در اختيار محققين قرار بگيرد و ان‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شاءاللَّه ادبيات دفاع مقدس از تحقيق استفاده كند؛ هنر دفاع مقدس هم از ادبيات و تحقيق حداكثر استفاده را ان‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شاءاللَّه بكند.

کلیه نظرات معظم له برگرفته از khamenei.ir