هنر نیوز - بزرگداشت ابوالفيض فيضي در دهلي‌نو برگزار شد

بزرگداشت ابوالفيض فيضي در دهلي‌نو برگزار شد

،دراين نشست كه با حضور فرهيختگان ادبي و استادان و دانشجويان زبان فارسي هند، ايران و افغانستان، برگزار شد،ياد دو تن از استادان زبان فارسي ايران و هند نيز گرامي داشته شد.
استاد خسرو فرشيدورد استاد فارسي دانشگاه تهران و استاد نورالاسلام صديقي استاد فارسي جامعه مليه اسلاميه دهلي از استاداني بودند كه به تازگي راهي سفر آخرت شدند و در اين جلسه ذكر خاطرات و زحمات آن عزيزان از زبان شاگردان و همراهانشان بيان شد.
ابتدا عابدي، استاد ممتاز دانشگاه دهلي كفت: ابوالفيض فيضي يكي از استادان خدوم و با تقواي رشته زبان و ادبيات فارسي هند بود.
وي افزود:نمي دانم چرا فيضي را برخي به اشتباه دكني مي گويند.پسران شيخ مبارك ناگوري ؛ بخصوص ابوالفضل و برادرش فيضي؛ در امور سياست هند در دوره تيموري و پادشاهي اكبر نقش بزرگي داشتند.او بعد از غزالي مشهدي نخستين شاعر هندي بود كه به مقام ملك الشعرايي رسيد و اين مقام در همه دوران پادشاهان بعد از اكبر در اختيار ايرانيان بود.
علي دهگاهي رييس خانه فرهنگ ايران گفت:بخش عمده تسامحاتي كه در دربار اكبر به وجود آمد مرهون زحمات اين دو برادر بخصوص ابوالفيض فيضي بود و او توسط صاحب منتخب التواريخ عبدالقادر بدايوني به خاطر اين گونه تاثيرات حتي تكفير هم شد اما پادشاه اكبر ارزش و احترام خاصي براي پسران شيخ مبارك و خود شيخ مبارك قائل بود.
علي رضا قزوه مدير مركز تحقيقات فارسي دهلي نو گفت:بسياري از ما كه ادبيات خوانده ايم شاگردان استاد فرشيدورد هستيم و بنده در دوره فوق ليسانس سعادت شاگردي وي را داشتم و حتي در موضوع نقد ادبي و سهم نيما در شعر و شاعران پس از نيما بارها حتي در سر كلاس با وي بحث هم مي كردم.
وي افزود: فيضي را مثل بيدل يكي از قله ها مي دانم و ما در سبك وقوع شاعراني به عظمت و بزرگي عرفي و فيضي و وحشي را داريم و بخشي از مكتب وقوع نيز مديون اين سرزمين است و در سبك هندي يا اصفهاني نيز صائب و بيدل و كليم را داريم كه هر سه در اين سرزمين حضور داشتند.
وي در باره رساله قدميه فيضي سخن گفت و ابياتي از رساله قدميه را خواند كه در آن بيش از همه نعت رسول گرامي اسلام(ص) بيان شده بود.
قزوه از جمله به تفسيرهاي او از قرآن اشاره كرد و تفسير بي نقطه سواطع الالهام وي را نيز يكي از كارهاي دشوار و ارزنده دانست كه نسخه اي از آن در كتابخانه آستان قدس ايران نيز موجود است و يادآور شد كه بعدها در قرن سيزدهم هم در ايران توسط ملاعلي بهبهاني تفسيري بدون نقطه نوشته شد كه نامش دُرّالاسرار بود.
شريف حسين قاسمي استاد بازنشسته دانشگاه دهلي گفت:وي رساله دكتري خود را با بنده گذرانده بود و او اهل بيهار بودند و پدرشان نيز استاد زبان فارسي بودند و استاد صديقي تا دوره فوق را در كلكته گذراندند و بعد براي پيش دكتري و دكتري به دانشگاه دهلي آمدند . بسيار انسان ساعي و كوشا و جديي بود و علاوه بر تصحيح ديوان خان آرزو كتابي در اردو در باره شيوه هاي تحقيق نوشته بود.
وي افزود: ابوالفيض فيضي در اصل يمني بودند ولي به فارسي مي نوشتند و اين به خاطر جايگاه زبان فارسي بود . حتي در قرن نوزدهم در هند جنوبي تعداد زيادي از نواحي عربستان آمدند كه همه به فارسي تصانيف دارند. شخصيت فيضي خيلي پيچيده بود و خيلي معتقد بودند كه او اكبر را از راه بي راه كرد ولي من معتقدم كه پادشاه آدم كوچكي نبود و تحت تاثير اين و آن نبود. به فيضي هم زياد اتهام زدند از جمله اتهام مهدوي و نقطوي و ... غزالي مشهدي هم يكي از شاعران نقطوي بود و صفويان در ايران در يك روز دو هزار و پانصد تن از نقطويان را كشتند و غزالي بعد از آن جريان به هند آمد.
وي يادآور شد كه توجه فيضي در نل و دمن به افسانه هاي هندي بوده و آن را از مهابهاراتا گرفته و ديگر كسي آن را منظوم نكرده و تنها اين اثر بعدها توسط عبرتي عظيم آبادي در سده نوزدهم ميلادي به نثر برگردانده شد.
در ادامه شاعر اردو زبان هند شريف احمد دهلوي چند قطعه شعر خود را براي حضار خواند.
عراق رضا زيدي نيز ضمن اشاره به ماده تاريخ گويي فيضي يادآور شد: ماده تاريخ هاي اين استاد بي نظير بوده است از جمله ماده تاريخي كه براي غزالي گفته به ياد ماندني است.
وي با اشاره به كوچ نا به هنگام همكارشان در جامعه مليه گفت: استاد صديقي كتاب "مجمع النفايس " خان آرزو را آماده چاپ كرده بود و دوست داشت آن را براي چاپ به مركز تحقيقات بسپارد و الان اين كتاب آماده است.
يوسفدهي از دانشجويان دوره دكتري دانشگاه دهلي نيز در خصوص جنبه هاي گوناگون علمي فيضي سخن گفت و با اشاره به زبان داني وي و ترجمه هاي او از كتاب مهابهاراتا و ليلاوتي در رياضيات از زبان سانسكريت گفت: وي در 26 سالگي به ملك الشعرايي دربار اكبر رسيد و اين نشانگر ذوق بالاي او است. همچنين كتاب تفسير بي نقطه را هم در سال 1002 هحري يعني دو سال قبل از فوتش در چهل و هشت سالگي نوشت.
نجفي رايزن فرهنگي ايران در هند گفت: فيضي دانشمندي بي نظير و فقيهي آگاه نيز بود و تفسير بي نقطه وي سواطع الالهام و كتاب ديگر وي موارد الكلم از كارهاي شگفت ايشان است و بي شك وي تحت تاثير خطبه بي نقطه مولا علي و خطبه بدون الف آن امام بزرگوار بوده و بايد اعتراف كرد كه خطبه خواندن بسيار سخت تر از نوشتن است و تنها اين كار از يك ذهن بزرگ و معصوم چون امام علي (ع) برمي آيد و بي گمان معجزه اي شگفت نيز هست.
وي يادآور شد كه سه تن از فرزندان پادشاه اكبر نيز تحت تعليم فيضي بودند و بدايوني كه در جايي حتي حكم تكفير وي را مي دهد در همين كتاب منتخب التواريخ خود بارها از فيضي با عنوان هاي بزرگ ياد مي كند و وي را در علوم روزگار چون علوم ادبيه و عروض و شعر و معما و طب و لغت و ... بي نظير مي داند . ضمن آن كه فيضي يك انسان خدوم بوده و وقتي به عنوان سفير اكبر به دكن مي رود با شاعراني چون ملك قمي و ظهوري ترشيزي ارتباط مي گيرد و براي آنها به اكبر توصيه مي نويسد حتي يك بار براي همين عبدالقادر بدايوني نيز پيش اكبر واسطه مي شود و سفارش او را مي كند كه دانشمند بزرگي است يا مثلا عرفي شيرازي را به ابوالفتح گيلاني معرفي مي كند و توصيه اش را مي كند و اينها نشانه دل پاك و بزرگواري اين شاعر خدوم نيز هست.